Αδενοκαρκίνωμα νεφρού

Χρήσιμες πληροφορίες για το αδενοκαρκίνωμα νεφρού

Γράφει η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Το αδενοκαρκίνωμα νεφρού είναι το πιο συχνό συμπαγές νεόπλασμα του νεφρού.

Το αδενοκαρκίνωμα του νεφρού, ευθύνεται για 2-3% όλων των νεοπλασιών στον ενήλικο πληθυσμό.

9ος κατά σειρά συχνότητας κακοήθης όγκος στον ανδρικό πληθυσμό. 13ος κατά σειρά συχνότητας στο γυναικείο πληθυσμό

Επηρεαζόμενα συστήματα: Νεφρικό/Ουροποιητικό

Γενετική:

• Πιθανώς, ευθύνονται ογκογονίδια στο βραχύ σκέλος του χρωμοσώματος 3
• Άνθρωποι με αντιγόνο ιστοσυμβατότητας HLA Bw44 και DR8 έχουν αυξημένη προδιάθεση για την εμφάνιση αδενοκαρκινώματος του νεφρού. Αυτά αποτελούν σπάνια οικογενή καρκινώματα του νεφρού

Επικρατέστερη ηλικία: 5η και 6η δεκαετία

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες > Γυναίκες (2:1)

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

• Συμπαγείς μάζες νεφρού, συνήθως 6-7 cm (τυχαίο εύρημα σε ασυμπτωματικό ασθενή λόγω αυξημένης χρήσης ΥΤ και ΜΥΤ)
• Αιματουρία 50-60%
• Αυξημένη ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων, 50-60%
• Κοιλιακή μάζα 24-45%
• Αναιμία 21-41%
• Πόνος στη λαγόνια χώρα 35-40%
• Υπέρταση 22-38%
• Απώλεια βάρους 28-36%
• Πυρετός 7-17%
• Ηπατική δυσλειτουργία 10-15%
• Κλασσική τριάδα (αιματουρία, κοιλιακή μάζα, πόνος στην οσφύ) 7-10%
• Υπερασβεστιαιμία 3-6%
• Ερυθροκυττάρωση 3-4%
• Κιρσοκήλη 2-3%
• Ασθενείς με θρόμβωση της κοίλης φλέβας παρουσιάζονται με οιδήματα των κάτω άκρων, νέες κιρσοκήλες, διατεταμένο επιπολής φλεβικό δίκτυο στην κοιλία, λευκωματουρία, πνευμονικές εμβολές, μάζα στο δεξιό κόλπο ή δυσλειτουργία του πάσχοντος νεφρού

ΑΙΤΙΑ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

Άγνωστα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

• Κάπνισμα
• Παχυσαρκία
• Διαβίωση σε πόλεις
• Κάδμιο
• Αμίαντος
• Παράγωγα πετρελαιοειδών
• Έκθεση στον ιό του απλού έρπητα
• Κατάχρηση φαινακετίνης ή αναλγητικών σε περιπτώσεις όγκων νεφρικής πυέλου από μεταβατικό επιθήλιο

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 

• Υδρονέφρωση
• Πολυκυστικοί νεφροί
• Φυματίωση νεφρού
• Νεφρολιθίαση
• Νεφρικό έμφρακτο
• Καλοήθης κύστη νεφρού
• Καρκίνος από μεταβατικό επιθήλιο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Αναιμία (21-41% των ασθενών)
• Πολυκυτταραιμία
• Αιματουρία
• Αυξημένη αλκαλική φωσφατάση
• Αυξημένη ταχύτητα καθίζησης ερυθρών
• Ούρα – νεοπλασματικά κύτταρα
• Υπερασβεστιαιμία
• Αυξημένη ρενίνη
• Καρκίνος από μεταβατικό επιθήλιο (σπάνια)

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Τα νεφρικά κύτταρα υπερχειλίζουν έξω από το φλοιό δίνοντας την εμφάνιση χωροκατακτητικής εξεργασίας
• Το μέσο μέγεθος αδενοκαρκινώματος του νεφρού είναι 7-8 cm με κίτρινη προς κιτρινοπορτοκαλόχρωμη εμφάνιση λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας σε λιπίδια που παρατηρείται στο διαυγοκυτταρικό τύπο. Το μέσο μέγεθος του όγκου από τυχαία ανακάλυψη είναι μικρότερο
• Ο κοκκιοκυτταρικός τύπος έχει σταχτόχροη προς λευκή χροιά
• Οι μικρού μεγέθους όγκοι είναι ομοιογενείς
• Οι μεγάλοι όγκοι παρουσιάζουν περιοχές νέκρωσης και αιμορραγίας
• Ο όγκος καλύπτεται από ψευδοκάψα
• Οι νεοπλασματικοί θρόμβοι μέσα στην κοίλη φλέβα γενικά δεν διηθούν το τοίχωμά της
• Μικροσκοπικά υπάρχει ένα μίγμα από διαυγή κοκκιώδη και ενίοτε σαρκωματώδη κύτταρα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

• Αρτηριογραφία (σπάνια) – για όγκους μεγαλύτερους των 10 cm, μπορεί να αναγνωρίσει παρασιτικού τύπου αγγεία της κάψας για πρώιμο έλεγχο
• Κυστεοσκόπηση – για τον αποκλεισμό καρκίνου της ουροδόχου κύστεως
• ΗΚΓ, επί ενδείξεως

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

• Ενδοφλέβια πυελογραφία με χορήγηση σκιαγραφικού μέσου ή νεφροτομογραφία παραμένει η πρωταρχική εξέταση ελέγχου για νεφρική κακοήθεια (καλύτερα να μη γίνεται)
• Υπερηχοτομογραφία – εάν αναφαίνεται μάζα στην ενδοφλέβια πυελογραφία για να επιβεβαιώσει την παρουσία της αλλοίωσης και να εξακριβώσει εάν είναι συμπαγής ή κυστική. Ασθενείς με κυστικές αλλοιώσεις μπορούν να ελέγχονται τακτικά ή να υποβληθούν σε διαδερμική παρακέντηση της κύστης
• ΥΤ (υπολογιστική τομογραφία) και, ενίοτε, αρτηριογραφία – εάν οι συμπαγείς ή μεικτού τύπου μάζες υπερηχοτομογραφικά απαιτούν περαιτέρω έλεγχο. 3% των νεφρικών αδενοκαρκινωμάτων είναι αμφοτερόπλευρα βάσει ΥΤ
• ΥΤ με ταχείες λήψεις δείχνουν ενίοτε αυξημένη απεικόνιση του όγκου
• Η μαγνητική τομογραφία έχει το πλεονέκτημα ότι αναδεικνύει την κοίλη φλέβα
• Σπινθηρογράφημα οστών ενδείκνυται επί αυξημένης τιμής της αλκαλικής φωσφατάσης ή εάν ο ασθενής παραπονείται για οστικά άλγη (καλύτερα να μη γίνεται)
• ΥΤ εγκεφάλου ενδείκνυται επί νευρολογικής συμπτωματολογίας

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

• Μία απλή κύστη δεν χρειάζεται αναρρόφηση
• Αποτιτανωμένες κύστεις μπορεί να περιέχουν νεφρικό αδενοκαρκίνωμα και γι’αυτό απαιτείται ανοικτή βιοψία του τοοιχώματος της κύστης
• Αιμορραγική κύστη – η κυτταρολογική εξέταση μετά από παρακέντηση της κύστης είναι χρήσιμη αλλά η βιοψία με βελόνα των συμπαγών μαζών δεν ενδείκνυται, ιδιαίτερα όταν ο ασθενής έχει φυσιολογικό ετερόπλευρο νεφρό (καλύτερα να μη γίνεται)
• Επί μονήρους νεφρού, επιτελείται ανοικτή βιοψία νεφρού και σφηνοειδής εκτομή (όχι εκπυρήνωση) (καλύτερα να μη γίνεται)
• Γίνεται υπερηχοτομογράφημα με Doppler των νεφρικών φλεβών ή ΥΤ (λεπτές τομές) που δείχνουν την είσοδο της νεφρικής φλέβας εντός της κάτω κοίλης με σκοπό τον αποκλεισμό νεοπλασματικού θρόμβου
• Φλεβογραφία – όταν αποδεικνύεται νεοπλασματικός θρόμβος. Η φλεβογραφία δείχνει εάν ο νεοπλασματικός θρόμβος επεκτείνεται πέραν των ηπατικών φλεβών ή του διαφράγματος (π.χ. σπάνια απαιτείται καρδιοπνευμονική παράκαμψη για την αφαίρεση θρόμβου πάνω από το διάφραγμα την ώρα της νεφρεκτομής)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Ενδονοσοκομειακή

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

• Συνιστάται χειρουργική επέμβαση. Η συντηρητική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική. Οι νεοπλασματικές αλλοιώσεις είναι σχετικά ακτινοανθεκτικές
• Κατά τη χορήγηση ιωδιούχων σκιαγραφικών απαιτείται καλή ενυδάτωση του ασθενούς για την αποφυγή οξείας σωληναριακής νέκρωσης (καλύτερα να μη δίνονται)
• Μη χρονικός καθαρισμός εντέρου προ της νεφρεκτομής
• Προφυλακτική αντιβιοτική αγωγή εντέρου για μεγαλύτερους όγκους (> 10 cm) όπου είναι πιθανή η διατομή ή ο τραυματισμός του εντέρου
• Ερευνητική σφηνοειδής εκτομή για μονήρεις νεφρούς ή όγκους μικρότερους των 3 cm, διαφορετικά επί φυσιολογικού ετερόπλευρου νεφρού ενδείκνυται ριζικη νεφρεκτομή
• Συνήθης προεγχειρητική προετοιμασία του αναπνευστικού συστήματος και επί ενδείξεως, έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας
• Νεφρικό αδενοκαρκίνωμα (85% των κακοήθων όγκων του νεφρικού παρεγχύματος) – συμπαγής μάζα μεγαλύτερη των 3 cm σε ΥΤ, ριζική νεφρεκτομή επί φυσιολογικού ετερόπλευρου νεφρού. Για μέγεθος μικρότερο των 3 cm, σφηνοειδής εκτομή
• Αγγειομυολίπωμα (80% των ασθενών με οζώδη σκλήρυνση έχουν τέτοιες καλοήθεις όγκους) – κλασσικά ευρήματα από ΥΤ, παρακολουθείται με ΥΤ
• Αιμορραγία εντός της κύστεως – κυτταρολογική εξέταση μετά από παρακέντηση
• Μεικτού τύπου κύστη (αποτιτανωμένο ή ανώμαλο τοίχωμα κύστης) – ανοικτή βιοψία του τοιχώματος της κύστης εάν η κυτταρολογική δεν είναι παθογνωμική
• Καρκίνωμα εκ μεταβατικού επιθηλίου της νεφρικής πυέλου ή των καλύκων – νεφροουρητηρεκτομή
• Ογκοκύττωμα – άνω των 3 cm, ριζική νεφρεκτομή
• Σάρκωμα – ευρεία εκτομή
• Όγκος Wilms των ενηλίκων – ριζική νεφρεκτομή για μονόπλευρη νόσο
• Μετάσταση (λέμφωμα στον πνεύμονα, το μαστό, το στομάχι) – εξαρτάται από την πρόγνωση του πρωτοπαθούς όγκου. Νεφρεκτομή επί μη ελεγχόμενης αιμορραγίας
• Φλοιώδες αδένωμα μικρότερο των 3 cm (7-22% στις αυτοψίες) – σφηνοειδής εκτομή

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

• Δεν απαιτείται ιδιαίτερα προεγχειρητικά
• Μετεγχειρητικά – αναλόγως με την αντοχή του ασθενούς

ΔΙΑΙΤΑ

Σπάνια απαιτείται ολική παρεντερική σίτιση

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

• Χρειάζεται προεγχειρητική ενημέρωση για τη νοσηλευτική φροντίδα της προετοιμασίας του αναπνευστικού συστήματος
• Προ της νάρκωσης ενημέρωση του/της ασθενούς εάν πρόκειται να τοποθετηθούν αντλίες ή επισκληρίδιοι καθετήρες για την αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου

ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Κανένα

ΕΝΑΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

• Για προχωρημένο αδενοκαρκίνωμα νεφρού – ιντερλευκίνη (IL-2) με κύτταρα LAK ή IL-2 μόνη
• Ορμόνες – οι προγεστερονικοί παράγοντες δίδουν ποσοστά ανταπόκρισης 5-10%
• Χημειοθεραπεία – η βινβλαστίνη μόνη ή σε συνδυασμό με CCNU δίδουν ποσοστό ανταπόκρισης 10-15%

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

• ΥΤ κοιλίας και νεφρικού βοθρίου 3-6 μήνες μετεγχειρητικά, ιδιαίτερα εάν η κάψα ή οι λεμφαδένες ήταν διηθημένοι, για τυχόν υποτροπές και επανάληψη χειρουργικής εκτομής εάν χρειάζεται επί μάζας ή πόνου στην οσφυοϊερά χώρα
• Ακτινογραφίες θώρακος ανά 4μηνο για αποκλεισμό πνευμονικών μεταστάσεων
• Οστικός έλεγχος και το ολόσωμο σπινθηρογράφημα οστών είναι χρήσιμες εξετάσεις για τον εντοπισμό οστικών μεταστάσεων αλλά πρέπει να γίνονται μόνο όταν ο/η ασθενής παραπονείται οστικά άλγη ή όταν υπάρχει αύξηση της αλκαλικής φωσφατάσης (καλύτερα να μη γίνεται)
• Μπορεί να γίνει μετεγχειρητική παρακολούθηση με μέτρηση επιπέδων τρανσκοβολαμίνης ΙΙ του πλάσματος ή της απτοσφαιρίνης ορού για την ανίχνευση ή παρακολούθηση υποτροπών

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

• Απαγορεύεται το κάπνισμα
• Δίαιτα λογική
• Αποφυγή στρες, έκθεσης σε αμίαντο, κάδμιο και προϊόντων απόσταξης πετρελαίου

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

• Μπορεί να επέλθει παραπληγία με ελάχιστα προειδοποιητικά συμπτώματα από μεταστάσεις στα σπονδυλικά σώματα και πίεση του νωτιαίου μυελού
• Μεταστάσεις στο ΚΝΣ δεν είναι σπάνιες
• 30% των ασθενών με αδενοκαρκίνωμα νεφρού έχουν μεταστατική νόσο τη στιγμή της διάγνωσης. Οι πλέον συχνές εστίες μετάστασης είναι πνεύμονες (50-60%), οστά (30-40%), σύστοιχοι λεμφαδένες (15-30%), εγκέφαλος (10%) και παρακείμενα όργανα (10%)

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ 

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

• Νόσος Von-Hippel-Lindau (30-45% των ασθενών με τη νόσο συτή αναπτύσσουν αδενοκαρκίνωμα νεφρού)
• Πολυκυστική νόσος νεφρών των ενηλίκων
• Πεταλοειδής νεφρός
• Επίκτητη κυστική νεφρική νόσος από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Εξαιρετικά σπάνιο κατά τη παιδική ηλικία

Γηριατρικό: Πλέον συχνά παρουσιάζεται κατά την 5η και 6η δεκαετία της ζωής

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες αν πάσχετε από καρκίνο νεφρού, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.

Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.

Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.

Μάθετε όλες τις πληροφορίες από τους συνεργάτες μας για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου του νεφρού, πατώντας εδώ.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο νεφρού 

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο νεφρού 

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό

Διαβάστε, επίσης,

Πολυκυστική νόσος του νεφρού

Υπερασβεστιαιμία και κακοήθεια

Υπερασβεστιαιμία

Χρήσιμες πληροφορίες για το φαιοχρωμοκύττωμα

Σημαντικές πληροφορίες για την αμυλοείδωση

Παραγαγγλίωμα και φαιοχρωμοκύττωμα

Χρήσιμες πληροφορίες για τον καρκίνο νεφρού

Παράγοντες που καθορίζουν τη θεραπευτική απόφαση στην ογκολογία

Εγκεφαλικές μεταστάσεις

Ιντερφερόνες

Πρόληψη καρκίνου νεφρού με το ποτό;

Ενδοσκοπική, Λαπαροσκοπική και Ρομποτική Ουρολογία

Μήπως έχετε νεφροπάθεια;

Σταδιοποίηση στον καρκίνο

Η οικογενής αμυλοειδική νευροπάθεια

Ερυθροποιητίνη

Ιντερλευκίνες

Ιντερφερόνες

Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες

Υπερηχογράφημα νεφρών

Το καρκινικό μονοπάτι στον καρκίνο του νεφρού

Ογκογονίδια

Τα παχιά ψάρια προστατεύουν από τον καρκίνο νεφρού

Οι ενδοκρινολογικές αιτίες πυρετού

Καρκίνος νεφρού

Αλκαλική φωσφατάση

Νόσος Von Hippel–Lindau

Ανάπτυξη κακοήθειας μετά από μεταμόσχευση οργάνων

Πότε πρέπει να κάνετε εξέταση αίματος για ρενίνη

Αρχές χημειοθεραπείας του καρκίνου

Φαρμακογενομική

Η Ρ-γλυκοπρωτεΐνη υπεύθυνη για την αντίσταση του καρκίνου στη θεραπεία

www.emedi.gr