Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΑισθητική και υγείαΜικροβίωμα δέρματος

Μικροβίωμα δέρματος

Μικροβίωμα δέρματος. Πώς τα φιλικά βακτήρια βοηθούν στην υγεία και τη λαμπερότητα του δέρματος.

Το μικροβίωμα του ανθρώπινου δέρματος

Οι μικροοργανισμοί του δέρματος έχουν προσαρμοστεί για να χρησιμοποιούν τα θρεπτικά συστατικά που είναι διαθέσιμα στο δέρμα

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και μας φέρνει σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον.

Πολλοί δερματικοί μικροοργανισμοί μπορούν να παράγουν μόρια που αναστέλλουν τον αποικισμό άλλων μικροοργανισμών ή αλλάζουν τη συμπεριφορά τους

Η μικροχλωρίδα του δέρματος ενός υγιούς ενήλικα παραμένει σταθερή με την πάροδο του χρόνου, παρά τις περιβαλλοντικές διαταραχές. Η χλωρίδα του δέρματος αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικρόβια. Έχουν αναγνωρισθεί 1000 είδη βακτηρίων και 100 διαφορετικά είδη μυκήτων

Ορισμένες δερματικές παθήσεις συνδέονται με μια αλλοιωμένη μικροβιακή κατάσταση. Η αναστροφή αυτής της δυσβίωσης μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και/ή στη θεραπεία μιας δερματικής νόσου

Λειτουργώντας ως η εξωτερική διασύνδεση του ανθρώπινου σώματος με το περιβάλλον, το δέρμα λειτουργεί ως φυσικός φραγμός για να αποτρέψει την εισβολή ξένων παθογόνων παραγόντων, παρέχοντας παράλληλα στέγη στη φυσιολογική μικροχλωρίδα. Το σκληρό φυσικό τοπίο του δέρματος, ιδιαίτερα το αποξηραμένο, φτωχό σε θρεπτικά συστατικά, όξινο περιβάλλον, συμβάλλει, επίσης, στις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν τα παθογόνα όταν αποικίζουν το ανθρώπινο δέρμα. Παρόλα αυτά, το δέρμα αποικίζεται από μια ποικιλία μικροχλωρίδας.

Το δέρμα μας φιλοξενεί εκατομμύρια βακτήρια, μύκητες και ιούς που συνθέτουν τη μικροχλωρίδα του δέρματος. Παρόμοιοι με εκείνους στο έντερο μας, οι μικροοργανισμοί του δέρματος έχουν ουσιαστικούς ρόλους στην προστασία από εισβολείς παθογόνων, στην εκπαίδευση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και στη διάσπαση των φυσικών προϊόντων. Ως το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος, το δέρμα αποικίζεται από ωφέλιμους μικροοργανισμούς και χρησιμεύει ως φυσικός φραγμός για την πρόληψη της εισβολής παθογόνων μικροοργανισμών. Σε περιπτώσεις, όπου το φράγμα σπάσει ή όταν διαταράσσεται η ισορροπία μεταξύ φιλικών και παθογόνων μικροοργανισμών, μπορεί να προκληθεί δερματική νόσος ή ακόμη και συστηματική νόσος.

Οι θέσεις του ανθρώπινου δέρματος μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά τους, δηλαδή εάν είναι σμηγματογόνες (λιπαρές), υγρές ή ξηρές. Η μελέτη της σύστασης της μικροχλωρίδας σε διαφορετικές θέσεις είναι πολύτιμη για την αποσαφήνιση της αιτιολογίας των συχνών δερματικών διαταραχών, οι οποίες συχνά προτιμούν συγκεκριμένα σημεία του δέρματος, όπως το έκζεμα στο εσωτερικό του αγκώνα και η ψωρίαση στο εξωτερικό του αγκώνα.

Οι περισσότερες έρευνες μικροβιώματος δέρματος έχουν χρησιμοποιήσει την αλληλουχία αμπλικόνης. Δομικά, το δέρμα αποτελείται από δύο διακριτά στρώματα: την επιδερμίδα και το χόριο. Το εξωτερικό στρώμα (η επιδερμίδα) αποτελείται από στρώματα διαφοροποιημένων κερατινοκυττάρων. Το ανώτερο στρώμα, ή η κεράτινη στιβάδα, αποτελείται από τερματικά διαφοροποιημένα κερατινοκύτταρα που συνδέονται χημικά για να ενισχύσουν το φράγμα του δέρματος.

Εκτός από αυτή τη διατηρημένη πολυεπίπεδη δομή, οι θέσεις του σώματος παρέχουν ποικίλα μικροπεριβάλλοντα που ποικίλλουν ως προς την έκθεση στο υπεριώδες φως, το pH, τη θερμοκρασία, την υγρασία και την περιεκτικότητα σε σμήγμα

Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, τα σημεία μπορούν να ομαδοποιηθούν σε κατηγορίες:

σμηγματογόνα ή λιπαρά (πρόσωπο, στήθος και πλάτη)

υγρά (καμπτική επιφάνεια αγκώνα, ράχη γονάτου και βουβωνική χώρα) και

ξηρά (αντιβράχιο και παλάμη)

Το περιβάλλον αυτών των θέσεων επηρεάζεται από εξαρτήματα, όπως οι ιδρωτοποιοί αδένες, τα τριχοθυλάκια και οι σμηγματογόνοι αδένες. Πιο άφθονοι σε υγρές περιοχές, οι ιδρωτοποιοί αδένες είναι σημαντικοί για τη θερμορύθμιση μέσω της εξάτμισης του νερού, το οποίο επίσης οξινίζει το δέρμα, καθιστώντας τις συνθήκες δυσμενείς για την ανάπτυξη και τον αποικισμό ορισμένων μικροοργανισμών. Επιπλέον, ο ιδρώτας περιέχει αντιμικροβιακά μόρια, όπως ελεύθερα λιπαρά οξέα και αντιμικροβιακά πεπτίδια, που αναστέλλουν τον μικροβιακό αποικισμό. Συνδεδεμένοι με το θύλακα της τρίχας και πιο πυκνοί σε λιπαρά σημεία, οι σμηγματογόνοι αδένες εκκρίνουν σμήγμα πλούσιο σε λιπίδια, μια υδρόφοβη επίστρωση που λιπαίνει και παρέχει αντιβακτηριακή ασπίδα στα μαλλιά και το δέρμα.

Ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη δειγματοληψία της μικροχλωρίδας του δέρματος (μπατονέτα, βιοψία, επιφανειακή απόξεση, τρίψιμο ή ταινία), συλλαμβάνονται μικροοργανισμοί που βρίσκονται σε διαφορετικά βάθη ή υποδιαμερίσματα του δέρματος.

Πώς το δέρμα συνεισφέρει στην υγεία

Προστατεύει από διάφορες μολύνσεις

Το υγιές δερματικό μικροβίωμα προστατεύει από λοιμώξεις, αποτρέποντας την υπερανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών. Το μικροβίωμα του δέρματος προτιμά το όξινο περιβάλλον (pH 5) που αναστέλλει την ανάπτυξη παθογόνων οργανισμών.

Προστατεύει από τις τοξίνες του περιβάλλοντος

Το υγιές δερματικό μικροβίωμα περιορίζει την έκθεση σε αλλεργιογόνα, περιορίζει τη βλάβη από το οξειδωτικό στρες, προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία και από τον καρκίνο του δέρματος. Τέλος, βοηθά στην επούλωση πληγών.

Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα

Στο στρώμα του υποδόριου λίπους υπάρχει άμεση επικοινωνία του μικροβιώματος του δέρματος με το ανοσοποιητικό σύστημα.

Έχει αντιφλεγμονώδη δράση

Με την επικοινωνία της μικροχλωρίδας του δέρματος με το ανοσοποιητικό σύστημα απελευθερώνονται αντιμικροβιακά πεπτίδια, όπως η καθελιδίνη και όπως τα καλά βακτήρια αναστέλλεται η υπερβολική έκκριση φλεγμονωδών ενώσεων.

Από τι επηρεάζεται το μικροβίωμα του δέρματος

Τα αντιβιοτικά, τα απολυμαντικά, η κακή διατροφή, τα χημικά σαπούνια μπορούν να προκαλέσουν δυσβίωση του δέρματος και να προκαλέσουν δερματικές παθήσεις, όπως ψωρίαση, έκζεμα, αλλεργίες, δερματίτιδα εξ΄επαφής, ακμή, κακή επούλωση τραυμάτων, μυκητιάσεις, πιτυρίδα, ροδόχρους ακμή και γήρανση του δέρματος

Μόνο ότι μπορούμε να φάμε μπορούμε να βάζουμε και στο δέρμα μας

-Μην είστε υπερβολικοί με την καθαριότητα

-Μη χρησιμοποιείτε χημικά αντιμικροβιακά καθαριστικά και αντισηπητικά, οπότε δίνετε χώρο να αναπτυχθούν τα παθογόνα βακτήρια

-Να διατηρείτε το pH του δέρματος όξινο, γιατί οι παθογόνοι μικροοργανισμοί αναπτύσσονται σε αλκαλικό περιβάλλον

-Να διατηρείτε και το μικροβίωμα του εντέρου σας υγιές

Η διαταραχή του μικροβιώματος του εντέρου βλάπτει και το δέρμα σας και αντίστροφα. Τα παθογόνα μικρόβια επηρεάζουν και την ακμή, μέσω αύξησης της φλεγμονής, του οξειδωτικού στρες, του γλυκαιμικού δείκτη, των λιπιδίων, των παθογόνων βακτηρίων και διαταράσσουν τους νευροδιαβιβαστές και τα νευροπεπτίδια που ρυθμίζουν τη διάθεση.

Σύνθεση της μικροχλωρίδας του δέρματος: Η σύνθεση των μικροβιακών κοινοτήτων εξαρτάται, κυρίως, από τη φυσιολογία της θέσης του δέρματος, με αλλαγές στη σχετική αφθονία των βακτηριακών κατηγοριών που σχετίζονται με υγρά, ξηρά και σμηγματογόνα μικροπεριβάλλοντα. Οι σμηγματογόνες θέσεις κυριαρχούνται από λιπόφιλα είδη Propionibacterium, ενώ τα βακτήρια που ευδοκιμούν σε υγρά περιβάλλοντα, όπως τα είδη Staphylococcus και Corynebacterium, είναι άφθονα σε υγρές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των γωνιών των αγκώνων και των ποδιών. Οι μύκητες του γένους Malassezia κυριαρχούν στις θέσεις του πυρήνα του σώματος και του βραχίονα, ενώ οι θέσεις των ποδιών αποικίζονται από έναν πιο ποικίλο συνδυασμό Malassezia spp., Aspergillus spp., Cryptococcus spp., Rhodotorula spp., Epicoccum spp. και άλλοι. Τα βακτήρια είναι το πιο άφθονο βασίλειο σε όλες τις τοποθεσίες και οι μύκητες λιγότερο άφθονοι. Σε όλες τις θέσεις του σώματος, τα άτομα βρέθηκαν να αποικίζονται από διαφορετικές πολυφυλετικές κοινότητες στελεχών Propionibacterium acnes και Staphylococcus epidermidis.

Ο Staphylococcus epidermidis μπορεί να αναστείλει το σχηματισμό βιοφίλμ από S. aureus με παραγωγή της πρωτεάσης σερίνης γλουταμυλενδοπεπτιδάση (Esp). Επιπλέον, όταν το S. epidermidis που εκφράζει τη Esp προκαλεί τα κερατινοκύτταρα να παράγουν αντιμικροβιακά πεπτίδια μέσω της σηματοδότησης των ανοσοκυττάρων και ο S. aureus σκοτώνεται αποτελεσματικά. Επιπλέον, τα λαντιβιοτικά που παράγονται από το Staphylococcus hominis συνεργάζονται με το ανθρώπινο αντιμικροβιακό πεπτίδιο LL-37 για να μειώσουν τον αποικισμό του S. aureus. Σε αντίθεση με την αναστολή του S. aureus, το Propionibacterium acnes παράγει ένα μικρό μόριο, την κοπροπορφυρίνη III, που προάγει τη συσσώρευση του S. aureus και το σχηματισμό βιοφίλμ. Ο Staphylococcus lugdunensis αναστέλλει την ανάπτυξη του S. aureus μέσω της παραγωγής του αντιβιοτικού lugdunin, ενός νέου κυκλικού πεπτιδίου που περιέχει θειαζολιδίνη.

Το μικροβίωμα του δέρματος στην ασθένεια

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών της μικροβιακής χλωρίδας διαμορφώνουν την οικεία μικροβιακή κοινότητα και αποτρέπουν τον αποικισμό από παθογόνα βακτήρια σε μια διαδικασία που ονομάζεται «αντίσταση αποικισμού». Ωστόσο, σε ορισμένα πλαίσια, τα βακτήρια που είναι συνήθως ωφέλιμα για τους ξενιστές τους μπορούν να γίνουν παθογόνα. Πολλές συχνές δερματικές παθήσεις συνδέονται με αλλαγές στη μικροχλωρίδα και αυτό ονομάζεται δυσβίωση (ακμή, έκζεμα και χρόνιες πληγές, πιτυρίδα, ονυχομυκητίαση και κονδυλώματα.

Μικροοργανισμοί που σχετίζονται με την κοινή ακμή

Η επικρατούσα εφηβική πάθηση acne vulgaris είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του δέρματος που σχετίζεται με το βακτήριο P. acnes, τον πιο άφθονο οργανισμό στη μικροχλωρίδα των υγιών ενηλίκων. Η αυξημένη έκκριση σμήγματος σχετίζεται με την παθοφυσιολογία της ακμής, καθώς τα ποσοστά έκκρισης συσχετίζονται με τη σοβαρότητα των κλινικών συμπτωμάτων.

Staphylococcus aureus και ατοπική δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα (γνωστή και ως έκζεμα) είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης νόσος με πολλαπλούς παράγοντες που συμβάλλουν, συμπεριλαμβανομένης της βλάβης του επιδερμικού φραγμού, της ενεργοποίησης των ανοσοκυττάρων και των αλλοιώσεων στην κοινότητα των σχετικών μικροοργανισμών του δέρματος. Η ευαισθησία στην ατοπική δερματίτιδα έχει συσχετιστεί με μεταλλάξεις σε περισσότερους από 30 γονιδιακούς τόπους ξενιστή, συμπεριλαμβανομένου του γονιδίου που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη φραγμού του δέρματος filaggrin και γονιδίων που συνδέονται με το ανοσοποιητικό σύστημα. Εκτός από το S. aureus, ο οποίος, συνήθως, καλλιεργείται από το δέρμα ατόμων με ατοπική δερματίτιδα, υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες που υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η μικροχλωρίδα παίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της νόσου. Η ατοπική δερματίτιδα αντιμετωπίζεται κλινικά με μαλακτικά που προάγουν την ακεραιότητα του φραγμού και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, όπως τα στεροειδή. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει λοίμωξη ή επιμονή της νόσου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιμικροβιακές προσεγγίσεις (για παράδειγμα, αντιβιοτικά και αραιωμένα λουτρά χλωρίνης) και η επιτυχία τους έχει αποδειχθεί ότι συσχετίζεται με τη μείωση της σχετικής αφθονίας του S. aureus. Ωστόσο, η συνολική αποτελεσματικότητά τους είναι αβέβαιη.

Μικροβίωμα δέρματος ατόμων με πρωτοπαθή ανοσοανεπάρκεια

Ενώ αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει πώς οι μικροοργανισμοί εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, η μελέτη ατόμων με πρωτοπαθή ανοσοανεπάρκεια παρέχει την ευκαιρία να κατανοήσουμε τον ρόλο της ανοσίας στον προσδιορισμό της δομής των μικροβιακών κοινοτήτων. Στο σκεπτικό αυτών των ερευνών βρίσκονται οι συχνές δερματικές εκδηλώσεις των ατόμων με ανοσοανεπάρκεια, ιδιαίτερα τα εκζεματικά χαρακτηριστικά. Για να μελετηθεί αυτό, ελήφθησαν δείγματα μικροχλωρίδας δέρματος από άτομα με σπάνια μονογονιδιακά ευρήματα ανοσοανεπάρκειας, σύνδρομο υπερανοσοσφαιρίνης Ε (IgE) και σύνδρομο Wiskott-Aldrich. Παρά τις διακριτές υποκείμενες μεταλλάξεις, όλες οι ασθένειες χαρακτηρίζονται από εκζεματώδη δερματική νόσο, μειωμένα Τ και Β κύτταρα, μεταβλητή ηωσινοφιλία και αυξημένα επίπεδα IgE.

Μικροοργανισμοί σε χρόνιες λοιμώξεις πληγών

Εκτός από τις κλασικές δερματικές παθήσεις, μικροοργανισμοί που αποικίζουν το δέρμα έχει, επίσης, αποδειχθεί ότι επηρεάζουν την επούλωση χρόνιων πληγών που επικρατούν σε πληθυσμούς ηλικιωμένους ή με διαβήτη ή παχυσαρκία. Για παράδειγμα, ο ρόλος των μικροοργανισμών έχει μελετηθεί καλά στην περίπτωση των ελκών του διαβητικού ποδιού που είναι αποτέλεσμα της νευροπάθειας που προκαλείται από το διαβήτη.

Ένα υγιές έντερο χαρίζει υγεία και στο δέρμα και το βοηθά να είναι λαμπερό. Με πρεβιοτικά και προβιοτικά από το στόμα, αλλά και με τοπική εφαρμογή στο δέρμα εξουδετερώνονται τα παθογόνα βακτήρια.

Τα καλύτερα προβιοτικά για την υγεία του δέρματος

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα προβιοτικά για την υγεία του δέρματος

Διαβάστε, επίσης,

Προβιοτικά για την υγεία του δέρματος

Όλες οι ασθένειες ξεκινούν από το έντερο

Πώς το έντερο επηρεάζει το δέρμα σας

Υπάρχουν ωφέλιμοι μικροοργανισμοί;

Print Friendly, PDF & Email
Προηγούμενο άρθροΒιοανάδραση και Διαβήτης
Επόμενο άρθροΦυσικά αντιβιοτικά
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19. Οι κυριότερες είναι οι καρδιoαγγειακές επιπλοκές, οι θρομβώσεις και η θρομβοπενία. Επιμέλεια παρουσίασης  Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά  Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD,...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ