Ανανάς

Από

25 Νοεμβρίου 2025

Ανανάς. Ο ανανάς έχει πολλές βιταμίνες, αντιοξειδωτικά κι ένζυμα, όπως η βρωμελαΐνη κι έχει πολλά οφέλη για την υγεία

Ανανάς

Ο ανανάς ή Ananas comosus είναι ένα τροπικό φρούτο, πλούσιο σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και ένζυμα, όπως η βρωμελαΐνη, που προσφέρει οφέλη για την υγεία, όπως ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, βελτίωση της πέψης και προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες. Παρά τη γλυκύτητά του, έχει χαμηλές θερμίδες και είναι μια καλή πηγή βιταμίνης C και μαγγανίου, τα οποία συμβάλλουν στην καλή υγεία των οστών.

Περίληψη

Ο ανανάς, είναι ένα πολυετές τροπικό φυτό της οικογένειας Bromeliaceae ή Βρομελιοειδή, το οποίο έχει μακρά ιστορία τόσο στη διατροφή όσο και στην ιατρική των αυτόχθονων πολιτισμών της Νοτίου Αμερικής. Πέρα από την ευρεία του χρήση ως φρούτο υψηλής διατροφικής αξίας, ο ανανάς και ιδιαίτερα η βρομελίνη – ένα ενζυμικό σύμπλεγμα που εξάγεται, κυρίως, από το βλαστό κι έχει σημαντικές φαρμακευτικές ιδιότητες, όπως αντιφλεγμονώδη, αντιθρομβωτική, ανοσορρυθμιστική και αντικαρκινική δράση. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται αναλυτικά η χημική σύσταση, οι φαρμακολογικές εφαρμογές και οι ερευνητικές προοπτικές του φυτού Ανανά.

1. Εισαγωγή

Ο ανανάς καλλιεργείται ευρέως σε τροπικές περιοχές, όπως η Νοτιοανατολική Ασία, η Αφρική και η Λατινική Αμερική. Η οικονομική του σημασία είναι τεράστια, καθώς, αποτελεί ένα από τα πιο εμπορεύσιμα εξωτικά φρούτα, διεθνώς. Οι αρχικές αναφορές κατανάλωσης του καρπού ανάγονται σε πολιτισμούς των Ίνκας και των Γκουαρανί, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τον ανανά για θεραπευτικούς σκοπούς, όπως στην πέψη και στην αντιμετώπιση λοιμώξεων.

Οικογένεια: Bromeliaceae

Γένος: Ananas

Είδος: Ananas comosus

Πολυετές φυτό, με ροζέτα σκληρών, σαρκωδών φύλλων και έναν κεντρικό άνθινο άξονα που παράγει τον καρπό.

Αναπτύσσεται καλά σε τροπικά έως υποτροπικά κλίματα με καλή αποστράγγιση και pH εδάφους 4.5–6.5.

Υψηλή αντιοξειδωτική ικανότητα μέσω:

Βιταμίνης C
Β-καροτενίου
Πολυφαινολών (όπως καφεϊκό και χλωρογενικό οξύ)

Προστασία έναντι οξειδωτικού στρες, φλεγμονής και εκφυλιστικών νόσων (π.χ. Alzheimer, καρδιoαγγειακά νοσήματα)

2. Χημική Σύσταση

Ο ανανάς αποτελεί πλούσια πηγή βιοδραστικών ενώσεων με σημαντική βιολογική δραστικότητα:

2.1 Μακροθρεπτικά και Μικροθρεπτικά Συστατικά

Υδατάνθρακες: Σακχαρόζη, γλυκόζη και φρουκτόζη αποτελούν το κύριο μέρος των υδατανθράκων (~13-15%)
Διαιτητικές ίνες: 1.4–1.6 g/100 g, συμβάλλουν στη ρύθμιση της γαστρεντερικής λειτουργίας
Βιταμίνες: Υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (~47.8 mg/100 g), βιταμίνες Β1, Β6 και φυλλικό οξύ
Ιχνοστοιχεία: Κάλιο (~109 mg/100 g), μαγγάνιο, χαλκός και μαγνήσιο

2.2 Βιοδραστικά Συστατικά

Βρομελίνη (Bromelain): Ένζυμο με ισχυρή πρωτεολυτική δράση, παρόν, κυρίως, στο βλαστό
Πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά: Φερουλικό και καφεϊκό οξύ, γαλλικό οξύ, β-καροτένιο και φλαβονοειδή, όπως η κουερσετίνη

3. Φαρμακολογικές Δράσεις και Χρήσεις

3.1 Αντιφλεγμονώδης και Αναλγητική Δράση

Η βρομελίνη ή βρωμελαΐνη ή βρωμελίνη αναστέλλει τη δράση προφλεγμονωδών μορίων (COX-2/cyclooxygenase-2/κυκλοοξυγενάση-2, PGE2/Prostaglandin E2/Προσταγλανδίνη Ε2) και προάγει την έκκριση αντιφλεγμονωδών κυτοκινών. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία οστεοαρθρίτιδας, ρευματοειδών καταστάσεων και μετεγχειρητικών φλεγμονών.

3.2 Αντιθρομβωτική και Ινωδολυτική Δράση

Η βρομελίνη μειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων και ενισχύει την αποδόμηση του ινώδους, καθιστώντας την χρήσιμη σε περιπτώσεις φλεβικής θρόμβωσης ή καρδιοαγγειακών κινδύνων.

3.3 Αντικαρκινική Δράση

Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι η βρομελίνη επάγει την απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα και αναστέλλει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Επιπλέον, μειώνει την έκφραση της μεταλλοπρωτεϊνάσης ΜΜΡ-9/Matrix Metalloproteinase-9/Μεταλλοπρωτεϊνάση-9 του πλέγματος, περιορίζοντας τη μετάσταση.

3.4 Πεπτικές και Γαστρεντερικές Χρήσεις

Η βρομελίνη βελτιώνει την πέψη των πρωτεϊνών, μειώνει τη δυσπεψία και δρα καταπραϋντικά στο έντερο, βοηθώντας ακόμη και στη θεραπεία ελκών.

3.5 Ανοσολογική Ρύθμιση

Έχει αναφερθεί ανοσοτροποποιητική δράση με ενεργοποίηση μακροφάγων και ενίσχυση της κυτταρικής ανοσίας σε ανοσοκατεσταλμένα μοντέλα.

4. Ιατρικές Χρήσεις

4.1 Ιατρική

Χρήση ως αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώδες, αντιελμινθικό και διεγερτικό του πεπτικού
Εφαρμογή χυμού για δερματικές λοιμώξεις και πληγές

4.2 Φαρμακολογικά Σκευάσματα

Ταμπλέτες και κάψουλες βρομελίνης κυκλοφορούν ως συμπληρώματα διατροφής
Συνδυαστικά σκευάσματα με κουρκουμίνη και φλαβονοειδή για αρθρίτιδα

5. Ασφάλεια και Τοξικότητα

Η βρομελίνη έχει γενικά καλό προφίλ ασφάλειας, σε φυσιολογικές δόσεις

6.1 Γενικά Καλλιεργητικά Χαρακτηριστικά

Ο ανανάς είναι ένα πολυετές, τροπικό, ποώδες φυτό, το οποίο καλλιεργείται, κυρίως, για τον σαρκώδη και αρωματικό καρπό του. Η καλλιέργειά του προσαρμόζεται καλά σε ποικίλες τροπικές και υποτροπικές περιοχές, χάρη στην ανθεκτικότητα του φυτού σε ξηρασία και φτωχά εδάφη. Πρόκειται για φυτό C3 φωτοσύνθεσης, με χαρακτηριστικά CAM (Crassulacean Acid Metabolism/Μεταβολισμός του οξέος Crassulacean) — κάτι που του επιτρέπει να διαχειρίζεται καλύτερα τις υδατικές του ανάγκες σε ξηρές περιόδους.

6.2 Κλιματικές και Εδαφικές Απαιτήσεις

Θερμοκρασία: Βέλτιστη ανάπτυξη στους 22–30 °C. Οι θερμοκρασίες κάτω από 15 °C επιβραδύνουν την ανάπτυξη, ενώ κάτω από 10 °C ενδέχεται να προκληθεί φυσιολογικό σοκ.
Φως: Το φυτό απαιτεί πλήρη ηλιοφάνεια (≥6 ώρες την ημέρα). Η σκίαση μειώνει την παραγωγικότητα.
Υγρασία: Ανθεκτικό σε βραχείες περιόδους ξηρασίας, αλλά προτιμά σχετική υγρασία 70–80%.
Έδαφος: Κατάλληλα είναι εδάφη:
- Ελαφρά, αμμώδη ή αμμώδη-πηλώδη
- Καλά στραγγιζόμενα
- pH 4.5–6.5
- Χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα (ευαίσθητο στην αλατότητα)

7. Μέθοδοι Πολλαπλασιασμού

Η καλλιέργεια του ανανά γίνεται αγενώς με φυτικά μέρη:

Κορυφές καρπών (crowns)
Πλάγια παραφυάδα (suckers)
Ροζέτες ή οφθαλμοί βλαστών (slips)

Η χρήση παραφυάδων οδηγεί σε γρηγορότερη καρποφορία (~16 μήνες), ενώ οι κορυφές μπορεί να απαιτήσουν έως και 24 μήνες.

8. Συμπεράσματα και Μελλοντικές Κατευθύνσεις

Ο ανανάς αποτελεί ένα φυτό εξαιρετικού ενδιαφέροντος με πληθώρα ευεργετικών ιδιοτήτων. Οι φαρμακολογικές ιδιότητες της βρομελίνης δικαιολογούν τη συνεχιζόμενη έρευνα για την ανάπτυξη φυτοφαρμακευτικών προϊόντων.

Βιβλιογραφία

Maurer, H. R. (2001). Bromelain: biochemistry, pharmacology and medical use. Cellular and Molecular Life Sciences, 58(9), 1234–1245.

Pavan, R., Jain, S., Shraddha, Kumar, A. (2012). Properties and therapeutic application of bromelain: A review. Biotechnology Research International, 2012.

Taussig, S.J., Batkin, S. (1988). Bromelain, the enzyme complex of pineapple (Ananas comosus) and its clinical application: An update. Journal of Ethnopharmacology, 22(2), 191–203.

Chobotova, K., Vernallis, A. B., Majid, F. A. A. (2010). Bromelain’s activity and potential as an anti-cancer agent: Current evidence and perspectives. Cancer Letters, 290(2), 148

Chobotova, K., Vernallis, A. B., & Majid, F. A. A. (2010). Bromelain’s activity and potential as an anti-cancer agent: Current evidence and perspectives. Cancer Letters, 290(2), 148–156.

Maurer, H. R. (2001). Bromelain: Biochemistry, pharmacology and medical use. Cellular and Molecular Life Sciences, 58(9), 1234–1245.

Pavan, R., Jain, S., Shraddha, & Kumar, A. (2012). Properties and therapeutic application of bromelain: A review. Biotechnology Research International, 2012, 1–6.

Taussig, S. J., & Batkin, S. (1988). Bromelain, the enzyme complex of pineapple (Ananas comosus) and its clinical application: An update. Journal of Ethnopharmacology, 22(2), 191–203.

Gundala, S. R., Yang, C., Mukkavilli, R., Paranjpe, R., Brahmbhatt, M., & Aneja, R. (2014). Hydroethanolic extracts of Ananas comosus L. leaves exert anti-inflammatory and anti-cancer activities. Journal of Ethnopharmacology, 155(1), 148–156.

Αρθρογράφος: Κριαράς Ιωάννης, πτυχιούχος Γεωπόνος-Βιοτεχνολόγος του Γ.Π.Α (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας