Η Εξέλιξη της Ογκολογίας. Ο περιοδικός προληπτικός έλεγχος καρκίνου μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο.
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Η βελτίωση της ίασης και της επιβίωσης είναι γεγονός στην Ογκολογία
Στις ΗΠΑ ο καρκίνος είναι πλέον η πρώτη αιτία θανάτου σε άτομα κάτω των 85, προσπερνώντας τις καρδιακές παθήσεις. Αυξανόμενη είναι η επίπτωση του καρκίνου και στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ η θνησιμότητα από καρκίνο έχει πτωτική πορεία. Στον Ελληνικό χώρο η συχνότητα του καρκίνου, όπως και σε διεθνές επίπεδο, παρουσιάζει μια αύξηση, που, ίσως, είναι πολύ μικρότερη στατιστικώς από τις άλλες χώρες, ενώ η θνησιμότητα μειώνεται. Αυτό δεν αποτελεί παράδοξο, δεδομένου ότι ο τεχνολογικός εξοπλισμός που προσφέρεται χάρη στην ευφυΐα του ανθρώπου έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, ώστε η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση των νοσημάτων φθοράς, στα οποία υπάγεται και ο καρκίνος, να γίνεται στο αρχικό στάδιο της καρκινογένεσης, με δυνητική ίαση του ανθρώπου από αυτή τη νόσο.
Η αρχή για την βελτίωση της ίασης και της επιβίωσης έγινε με τον Καταστατικό Χάρτη των Παρισίων στις 3 και 4 Φεβρουαρίου (2000) με την θέσπιση 5 άρθρων που αναφέρονται στα δικαιώματα των ασθενών, τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής τους και στην απάλειψη των προκαταλήψεων.
Ο καρκίνος είναι μία από τις ασθένειες στις οποίες ο περιοδικός προληπτικός έλεγχος μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Όσο πιο νωρίς εντοπιστεί ένας καρκινικός όγκος τόσο πιθανότερο είναι να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, επιτρέποντας στον ασθενή να απολαύσει πολλά και καλά χρόνια ζωής έως το φυσικό του τέλος. Σε έναν στους δύο άνδρες και σε μία στις τρεις γυναίκες θα διαγνωστεί καρκίνος κάποια στιγμή στη ζωή τους. Το 65% από αυτούς τους ανθρώπους θα ζήσουν με τον καρκίνο τους επί πέντε χρόνια και άνω, ποσοστό που εκτιμάται ότι σύντομα θα είναι 70%. Οι άνθρωποι αυτοί αποκαλούνται επιζήσαντες, διότι επιζούν με καρκίνο από τη στιγμή της διάγνωσης έως το φυσικό τέλος της ζωής τους. Υπολογίζεται πως σε όλο τον κόσμο ζουν περισσότεροι από 25 εκατομμύρια άνθρωποι με ιστορικό καρκίνου, αντιπροσωπεύοντας το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα 11 εκατομμύρια από αυτούς ζουν στις ΗΠΑ, ενώ άλλοι τόσοι είναι οι Ευρωπαίοι επιζήσαντες. Οι αριθμοί αυτοί είναι πολύ πιο εντυπωσιακοί απ’ ότι εν πρώτοις φαίνεται, αν αναλογιστεί κανείς πως ο αντίστοιχος αριθμός στις ΗΠΑ ήταν πριν από 30 χρόνια 3 εκατομμύρια, ενώ στην ίδια χώρα το 2020 αναμένεται να έχει φτάσει τα 16 εκατομμύρια αύξηση που υπερβαίνει το 500%. Από τους επιζήσαντες, σχεδόν δύο στους δέκα είναι γυναίκες που νίκησαν τον καρκίνο του μαστού, περίπου άλλοι τόσοι είναι άνδρες με καρκίνο του προστάτη, ενώ ένας στους δέκα έχει καρκίνο του παχέος εντέρου ή γυναικολογικό καρκίνο.
Οι επιζήσαντες του καρκίνου καλύπτουν όλο το ηλικιακό φάσμα:
• το 1% είναι ηλικίας κάτω των 19 ετών,
• το 5% 20-39 ετών,
• το 34% 40-64 ετών,
• ενώ το υπόλοιπο 60% είναι άνθρωποι που έχουν ξεπεράσει τα 65 χρόνια
Η 5ετής επιβίωση είναι μια στατιστική – ορόσημο για την Ογκολογία. Οι ασθενείς που ζουν χωρίς υποτροπή ή μετάσταση της νόσου τους επί 5 χρόνια έπειτα από την αρχική διάγνωση και θεραπεία, έχουν όλες τις πιθανότητες με το μέρος τους να ξεπεράσουν τον καρκίνο, δηλαδή να ιαθούν, φθάνει να μην έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες συνέπειες στην υγεία τους από την θεραπεία τους. Και όσο περισσότερα χρόνια περνούν τόσο πιο απίθανο είναι να ασχοληθούν ξανά με αυτόν.
Η πενταετής επιβίωση για τον καρκίνο αναλόγως της εντόπισης:
Το ορόσημο αυτό για επιλεγμένους αρχικούς καρκίνους (στάδιο Ι) είναι, σύμφωνα με τις στατιστικές των ΗΠΑ:
- 98% για τον καρκίνο του προστάτη
- 95% για τον καρκίνο του παχέος εντέρου
- 98% για τον καρκίνο της μήτρας
- 98% για τον καρκίνο του μαστού
- 56% για τον καρκίνο του πνεύμονα
- 94% για τον καρκίνο των ωοθηκών
- 97% για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης
Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν έχουμε αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία. Θεωρούμε, όμως, ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες του δυτικού κόσμου και έχει σήμερα περίπου τα ίδια ποσοστά επιβίωσης με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις ΗΠΑ.
Το National Cancer Institute υπολογίζει ότι η θνησιμότητα από καρκίνο θα μειωθεί σημαντικά εξαιτίας:
- 8% έως16% μείωση από την ελάττωση του καπνίσματος
- 8% από διαιτητικά μέτρα π.χ. ελάττωση του διαιτητικού λίπους κατά 25% και διπλασιασμός της πρόσληψης των διαιτητικών ινών
- 3% με την πρόληψη κι έγκαιρη διάγνωση
- 10% έως 26% με την εφαρμογή εξατομικευμένων θεραπειών state-of-the art
Εξυπακούεται ότι, καθώς, εξαπλώνεται ένας καρκίνος, οι πιθανότητες ίασης ελαττώνονται αναλόγως του σταδίου (άλλες είναι στο στάδιο ΙΙ και άλλες στο στάδιο ΙΙΙ ή στο στάδιο IV). Κατ’ επέκταση ελαττώνεται και ο μέσος όρος της επιβίωσης σε όλα τα στάδια. Έτσι, για όλα τα στάδια λ.χ. του καρκίνου του μαστού η 5ετής επιβίωση είναι 86%, ενώ για όλα τα στάδια του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι 62%.
Σημασία, έχει να κατανοήσουμε ότι ο καρκίνος δεν είναι μόνο μια νόσος. Με τον όρο καρκίνος περιγράφονται περίπου 200 διαφορετικές κακοήθεις νεοπλασίες, οι οποίες μπορεί να εκδηλωθούν οπουδήποτε στο σώμα.
Πολλοί χρόνιοι καρκινοπαθείς ζουν κανονική ζωή χωρίς υπολείμματα από την νόσο τους!
Είναι αλήθεια, ότι σε αρκετές περιπτώσεις, ο καρκίνος μπορεί να μην είναι πλήρως ιάσιμος. Εντούτοις, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και άλλα χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης, για τα οποία δεν υπάρχει πλήρης ίαση, ωστόσο εφαρμόζεται θεραπευτική αγωγή σε μόνιμη βάση. Οι ασθενείς βρίσκονται υπό παρακολούθηση δια βίου και ζουν μία κατά τα άλλα φυσιολογική ζωή, ακόμα και αν υπάρχουν οι τυχόν περιορισμοί που μπορεί να προκύπτουν από τα νοσήματα αυτά. Και όλα αυτά, διότι γνωρίζουν πως μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθησή τους μέρα με την μέρα και να παραμείνουν δραστήριοι και παραγωγικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Την ίδια ακριβώς στάση οφείλουν να τηρήσουν και οι καρκινοπαθείς. Το μυστικό για να κερδηθεί η ευκαιρία της πλήρους αποθεραπείας ή κάποιας επιτυχούς αντιμετώπισης είναι ν’ αρχίσει εξατομικευμένη θεραπεία το συντομότερο δυνατό μετά τη διάγνωση.
Οι στρατηγικές για την ήττα του καρκίνου προχωρούν. Η υπόθεση των ογκογονιδίων, η ανακάλυψη των ογκοκατασταλτικών και η εφαρμογή της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA είναι μερικές από τις προόδους που προκαλούν επανάσταση στην κατανόηση και στη θεραπεία του καρκίνου. Το μέλλον υπόσχεται πολλά στη διάγνωση, στη θεραπεία και τελικά στην πρόληψη αυτής της πολύπλοκης ασθένειας.
Κόστος θεραπείας καρκίνου
Στις ΗΠΑ Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΟΓΚΩΝ ΣΗΜΕΡΑ:
Το Κόστος για την υγεία σαν ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος
1970: 7%
1990:12%
1997:14%
2030:26% (υπολογιζόμενο)
Διερευνώντας το κόστος αντιμετώπισης του καρκίνου θα λέγαμε ότι αναπόσπαστο μέρος των σύγχρονων κλινικών μελετών είναι η αξιολόγηση των οικονομικών παραμέτρων των νέων θεραπειών. Στις ΗΠΑ, το ΝCΙ έχει διαμορφώσει σχετικές διαδικασίες και οδηγίες.
Στην καθημερινή ιατρική πρακτική η μη αναγκαία ποικιλία (variability) στις θεραπευτικές επιλογές εγείρει θέματα ποιότητας ως προς τις εφαρμοζόμενες αγωγές κι έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγάλη οικονομική σπατάλη. Λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί με την προτυποποίηση (Standardization of Practice) ) της ιατρικής φροντίδας, δηλαδή τη διατύπωση και εφαρμογή κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών (Clinical Practice Guidelines) που βασίζονται σε αποδείξεις βάσει του μοριακού προφίλ του όγκου.
Οι κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες, μέχρι στιγμής, είναι προϊόν συναντήσεων ειδικών (experts meetings), που διατυπώνουν δηλώσεις ομοφωνίας (consensus statements). Ενδεχόμενα καλύπτουν και τα κενά σε θέματα που οι επιστημονικές αποδείξεις δεν είναι επαρκείς:
-National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
-American Society of Clinical Oncology (ASCO)
-National Cancer Institute (NCI)
-European Society of Medical Oncology (ESMO)
Όσον αφορά το κόστος αντιμετώπισης του καρκίνου η μη εξατομικευμένη θεραπεία αυξάνει τις πιθανότητες οικονομικής σπατάλης.
Παρέχεται ολοκληρωμένη φροντίδα στον ογκολογικό ασθενή στη χώρα μας;
-Όχι ούτε στα οργανωμένα Ογκολογικά Νοσοκομεία. Η αντιμετώπιση του ασθενούς ακολουθεί τους κανόνες οργάνωσης (μάλλον μη οργάνωσης) που χαρακτηρίζουν τη σημερινή εικόνα του Εθνικού Συστήματος Υγείας
-Δεν υπάρχει θεσμοθετημένο Ογκολογικό Συμβούλιο
-Δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα παραπομπής Ογκολογικών ασθενών στον ειδικό
-Συγκριτικά ακόμη χειρότερα:
Μικρός αριθμός Ογκολόγων, ακόμη λιγότερες οργανικές θέσεις Ογκολόγων στα Νοσοκομεία, δεν υπάρχουν λύσεις για ειδικές κατηγορίες ασθενών, όπως ασθενείς που χρειάζονται νοσηλεία, χρόνιους ασθενείς, τελικής φροντίδας, δεν γίνεται μοριακή ανάλυση του όγκου και δεν γίνεται εξατομικευμένη θεραπεία κλπ.
Πόσο έχουν συμβάλει στην αντιμετώπιση του καρκίνου οι νέες καινοτόμες θεραπείες;
-Οι νέες βιολογικές θεραπείες αποτελούν σημαντική πρόοδο, αλλά δεν επιφέρουν την ίαση όταν δεν γίνονται εξατομικευμένα.
-Καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα και λιγότερες παρενέργειες, άρα καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών.
-Βασικά θέματα παραμένουν ανοικτά προς συζήτηση, όπως το μεγάλο οικονομικό κόστος σε απόλυτες τιμές και η αξιολόγηση του κόστους σε σχέση με το όφελος.
-Σημαντική παράμετρος επιτυχίας είναι η μοριακή ανάλυση του όγκου, ώστε να μην χρησιμοποιούνται φάρμακα που δεν ωφελούν τον ασθενή. Τα φάρμακα που δεν ωφελούν τον ασθενή τον φορτώνουν με παρενέργειες κι επιπρόσθετα έχουν μεγάλο οικονομικό κόστος το οποίο επιβαρύνει το σύστημα Υγείας.
Ποιο πρέπει να είναι το επόμενο βήμα για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του καρκίνου στην Ελλάδα;
Συγκεκριμένη πολιτική υγείας για τον Καρκίνο που να αφορά
1. Θέσπιση προγραμμάτων
– Ενημέρωσης
– Πρόληψης
– Πρώιμης Διάγνωσης
2. Συγχρόνως χρειάζεται σειρά απαραίτητων μέτρων για τη καλύτερη και σύγχρονη αντιμετώπιση. Η ένταξη και δημιουργία Ογκολογικών Τμημάτων στα μεγαλύτερα Νοσοκομεία, η πρόσληψη Ογκολόγων συμβούλων στα μικρότερα (Ογκολογικός χάρτης).
3. Η θεσμοθετημένη Ογκολογική κάλυψη κάθε Ογκολογικού ασθενούς στα πλαίσια Ογκολογικού Συμβουλίου με την απαραίτητη συμμετοχή Παθολόγου-Ογκολόγου.
4. Ικανοποιητική στελέχωση Νοσοκομείων κλπ από εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο Ογκολόγους όσο και επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων απαραίτητους για την ολιστική αντιμετώπιση των ασθενών (Κοινωνικούς λειτουργούς, Ψυχολόγους, Νοσηλευτικό Προσωπικό κλπ).
5. Η σύνταξη Κατευθυντηρίων Οδηγιών για εξατομικευμένη θεραπεία και η θεσμοθέτηση της δυνατότητας αντιμετώπισης των ασθενών που δεν καλύπτονται από αυτές.
6. Ενεργοποίηση της νομοθετικής ρύθμισης που προβλέπει εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ασθενών από τους ειδικούς.
Πρέπει να αλλάξει η θεραπεία του καρκίνου
Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για τον καρκίνο, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου
Η ζωή είναι πολύτιμη.
Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI
Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Γονιδιακή έκφραση και ανάλυση μεταλλάξεων όγκων
Εξατομικευμένη θεραπεία με ανάλυση του DNA
Παράγοντες που καθορίζουν τη θεραπευτική απόφαση στην ογκολογία
Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος εναντίον των όγκων
Η πικρή αλήθεια για τις χημειοθεραπείες
Βιοψία για τον καρκίνο μέσω του αίματος
Θεραπεία του καρκίνου εξατομικευμένα
Εναλλακτικές θεραπείες για τον καρκίνο
Τι κοινό μπορεί να έχουν οι ογκολόγοι με τους αστρονόμους;
