Κάππαρη. Η κάπαρη κυριαρχεί στο νοτιότερο τμήμα της χώρας και ειδικότερα στις Κυκλάδες, στην Πελοπόννησο και στην Κύπρο
Η κάππαρη είναι γένος, αγγειόσπερμων, δικότυλων φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Καππαροειδών και στην τάξη των Καππαρωδών, με 200 είδη θάμνων. Τα περισσότερα είδη φέρουν αγκάθια και βρίσκονται σε βραχώδεις και άνυδρες περιοχές των τροπικών και εύκρατων περιοχών της γης. Ορισμένα από τα είδη είναι έρποντα ή αναρριχητικά.
Στις Μεσογειακές χώρες βρίσκεται το είδος Κάππαρις η κοινή ή Κάππαρις η ακανθώδης ή Capparis spinosa, που είναι έρπων θάμνος με μικρά αγκάθια και βλαστούς που διακλαδίζονται και απλώνονται στο έδαφος. Τα άνθη του φύονται μεμονωμένα, είναι μεγάλα και έχουν χρώμα λευκό. Τα άνθη πριν ανοίξουν, στο στάδιο που είναι ακόμα οφθαλμοί, μαζεύονται και στη συνέχεια τοποθετούνται σε αλατισμένο νερό με ξύδι (τουρσί), αποτελώντας τη γνωστή κάππαρη του εμπορίου.
Η κάππαρη χρησιμοποιείται ως καρύκευμα σε διάφορες σαλάτες, σε ποικιλία από τουρσιά και σε σάλτσες. Η γεύση της είναι πικάντικη και ελαφρώς καυτερή και αυτό οφείλεται στην ύπαρξη τού σιναπέλαιου που απελευθερώνεται από τους ιστούς του φυτού.
Η κάππαρη είναι, επίσης, γνωστή σαν ένα από τα συστατικά για ταρτάρ. Επίσης, συχνά σερβίρεται με κρύο καπνιστό σολομό ή σε πιάτα σολομού. Η κάππαρη, επίσης, μερικές φορές υποκαθιστά τις ελιές για γαρνιτούρα σε ένα μαρτίνι. Επίσης, ταιριάζει σε μακαρόνια με τόνο.
Τα φύλλα κάππαρης, αλλά και μέρη των βλαστών, τα οποία είναι δύσκολο να βρεθούν έξω από την Ελλάδα (η καλύτερη είναι της Κύπρου και της Σερίφου) χρησιμοποιούνται, κυρίως, σε σαλάτες και πιάτα με ψάρι. Χρησιμοποιούνται ως τουρσί ή βραστά και διατηρημένα σε βάζα με άλμη, όπως τα μπουμπούκια κάππαρης. Είναι ακόμη πιο νόστιμα από τα μπουμπούκια…
Τα αποξηραμένα φύλλα κάππαρης, επίσης, χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο για την πυτιά στην κατασκευή υψηλής ποιότητας τυριού.
Στην Ισπανία το χρησιμοποιούν για να σχηματίσουν αντιπυρικές ζώνες, καθότι σε διαστήματα μεγάλης ξηρασίας το φυτό δεν πέφτει σε θερινή νάρκη, όπως κάποια άλλα που ξεραίνονται εντελώς, αλλά διατηρεί τους χυμούς στους ιστούς της.
Συνήθως, φύεται σε σχισμές απόκρημνων βράχων πολύ κοντά στην θάλασσα. Αυτή είναι μια παραλλαγή της ποικιλίας Κάππαρις η ακανθώδης που έχει ελάχιστα μέχρι καθόλου αγκάθια και μεγάλα σχετικά φύλλα.
Μια ποικιλία με αγκάθια και πιο μικρά φύλλα βρίσκεται σε πολλά σημεία της Αθήνας σε απίθανα μέρη. Σε ενώσεις κράσπεδων, σε σχισμές πεζοδρομίων, σε σχισμές τοίχων 1ου, 2ου, ακόμη και 3ου ορόφου. Το πιθανότερο είναι ότι οι σπόροι βλάστησαν σε αυτά τα σημεία μεταφερόμενοι περισσότερο από τα μυρμήγκια παρά από τον αέρα.
Καλλιέργεια κάππαρης
Η κάππαρη πολλαπλασιάζεται με σπόρο ή με μόσχευμα. Παρότι η κάππαρη φυτρώνει εκεί που δεν την περιμένεις, οι δύο τρόποι πολλαπλασιασμού στην πράξη έχουν πολλές δυσκολίες.
Οι σπόροι της κάππαρης έχουν μια εξωτερική φλούδα που είναι πολύ δύσκολο να διαπεραστεί από το νερό για να βλαστήσει το έμβρυο. Ακόμη κι όταν βλαστήσει ο σπόρος και βγει το φυτό βάζοντας τα στη τελική θέση αναμένουμε, συνήθως, στα τέσσερα φυτά να επιζήσει το ένα.
Ο πολλαπλασιασμός με βλαστό που παίρνουμε από το φυτό έχει κι αυτός πολύ λίγες πιθανότητες να είναι επιτυχής, ακόμη κι αν φανεί ότι αρχικά έχει πιάσει.
Στην Ιταλία και Τουρκία παράγουν φυτά κάππαρης. Πιθανόν αυτό να γίνεται με in vitro καλλιέργεια ιστών. Η Τουρκία παράγει αρκετή από ότι φαίνεται κάππαρη τουρσί την οποία εξάγει ακόμη και στην Ελλάδα. Καλλιέργεια κάππαρης γίνεται και στην Κύπρο.
Άλλο είδος κάππαρης είναι η Κάππαρις η φυλλοβόλος (Capparis decidua) μικρό δέντρο που βρίσκεται σε περιοχές της Ασίας, φτάνει, δε, το ύψος των 5 μέτρων. Οι μικροί καρποί του δέντρου αυτού γίνονται τουρσί, ενώ χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική για τη θεραπεία διαφόρων καρδιακών διαταραχών. Επίσης, από την ξυλεία του δέντρου, που είναι ιδιαίτερα ανθεκτική, κατασκευάζονται σανίδες και βάρκες.
Η Κάππαρις η Ινδική (Capparis indica) είναι μικρό δέντρο που καλλιεργείται για τη δημιουργία αντιανεμικών φρακτών, καθώς και ως καλλωπιστικό. Εκχύλισμα των ανθών και των καρπών του χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό και στην παρασκευή αλοιφών για διάφορες δερματικές παθήσεις.
Οι καρποί του θάμνου Κάππαρις η γναφαλώδης (Capparis tomentosa ή Κάππαρις η κορυμβοφόρος ή Capparis corymbifera) τρώγονται ως τουρσί και γίνονται και μπαχαρικό.
Η Κάππαρις του Μίτσελ (Capparis mitchellii) της κεντρικής Αυστραλίας, είναι, συνήθως, γνωστό ως άγριο πορτοκάλι (Wild Orange) είναι εδώδιμος καρπός στην έρημο.
Θεραπευτικές ιδιότητες κάππαρης
Ο φλοιός της ρίζας χρησιμοποιείται στη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, όπως αρθρίτιδες, ρευματισμοί, πονόδοντοι και σε παθήσεις του δέρματος. Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι το φυτό έχει θεραπευτικές αλλά και μαγικές ιδιότητες.
Ο αρχαίος γιατρός Διοσκουρίδης συνιστούσε τα φύλλα και τη ρίζα του φυτού για να εξαφανίζονται τα οιδήματα.
Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αδυναμίας, ως διεγερτικό της κυκλοφορίας και των αναπνευστικών λειτουργιών. Χρησιμοποιείται και στην πνευμονική υπέρταση. Δίνεται στις έγκυες πριν από τη γέννα για να προκαλέσει συσπάσεις στη μήτρα. Σταματά τη διάρροια και τους σπασμούς στο στομάχι και το έντερο, ενώ χρησιμοποιείται και κατά της ανικανότητας (λέγεται ότι η χημική σύνθεση της κάππαρης χρησιμοποιήθηκε για να παρασκευαστεί το viagra). Τέλος, χρησιμοποιείται στα τσιμπήματα από σφήκες και στα δαγκώματα φιδιών.
Η συνταγή για την κάππαρη τουρσί
Πλένετε, στραγγίζετε και ζεματάτε τη φρέσκια κάππαρη σε βραστό νερό για περίπου 2 με 3 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθός της. Δε χρειάζεται να μαλακώσει πολύ. Στη συνέχεια τη στραγγίζετε και την ξεπλένετε κάτω από χλιαρό, τρεχούμενο νερό.
Ξαναστραγγίζετε καλά και τη μεταφέρετε σε ένα μεγάλο βάζο γεμίζοντας περίπου τα 2/3 του με τις μπαλίτσες και τους βλαστούς. Τα καλύπτετε με άλμη και τα αφήνετε για περίπου έναν μήνα ανακινώντας κάθε τόσο το βάζο. Κατά διαστήματα μπορείτε να δοκιμάζετε για να δείτε πότε έχει αποκτήσει τη γεύση που προτιμάτε.
Μόλις είναι έτοιμη, στραγγίζετε προσεκτικά, πετάτε την άλμη και αποθηκεύετε τις μπαλίτσες, τους βλαστούς και τα φύλλα.
Διατηρούνται για έναν χρόνο, ίσως και περισσότερο.
Για το μίγμα της άλμης θα χρειαστείτε σαλαμούρα (αλατόνερο) και λευκό ξίδι.
Για τη σαλαμούρα η αναλογία είναι 4 κουταλιές της σούπας θαλασσινό αλάτι για κάθε λίτρο νερού. Διαλύετε το αλάτι σε ζεστό νερό και το αφήνετε να κρυώσει. Όταν βάλετε στη γυάλα την κάπαρη, ρίχνετε ίσα μέρη από τη σαλαμούρα (αλατόνερο) και το λευκό ξίδι.
Τα κατάλληλα βότανα για την υγεία σας
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα βότανα για την υγεία σας
Διαβάστε, επίσης,
