Η γυροειδής αλωπεκία

10 Φεβρουαρίου 2015

Η απώλεια των τριχών

Η γυροειδής αλωπεκία, ICD-10 L63, είναι μία αυτοάνοση νόσος στην οποία τα μαλλιά χάνονται από ορισμένες ή όλες τις περιοχές του σώματος, συνήθως, από το τριχωτό της κεφαλής, λόγω καταστροφής του ίδιου του ιστού από τον οργανισμό. Επειδή, προκαλεί άτριχες κηλίδες στο τριχωτό της κεφαλής, ειδικά στα πρώτα στάδια, μερικές φορές, ονομάζεται τοπική φαλάκρα. Στο 1-2% των περιπτώσεων, η κατάσταση μπορεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής ή στο σύνολο της επιδερμίδας.

Πρόκειται, δηλαδή, για απώλεια των τριχών, χωρίς διαπίστωση κάποιας βλάβης στο υποκείμενο δέρμα, η οποία κυμαίνεται σε βαρύτητα από την απλή ύπαρξη εντοπισμένων πλακών, μέχρι την καθολική προσβολή του τριχώματος του σώματος.

Η αιτία οφείλεται σε ανοσολογική διαταραχή και σε μη επιπλεγμένες περιπτώσεις παρατηρείται αυτόματη ίαση.

Ταξινόμηση γυροειδούς αλωπεκίας

Η ταξινόμηση της γυροειδούς αλωπεκίας έχει ως εξής:

1. Περιγεγραμμένη γυροειδής αλωπεκία. Στην περίπτωση αυτή η γυροειδής αλωπεκία περιορίζεται, συνήθως, σε μία αποψιλωτική πλάκα συνήθως στο τριχωτό της κεφαλής σχήματος στρογγυλού ή οβάλ.

2. Εντοπισμένη κατά πλάκες γυροειδής αλωπεκία. Με μία ή περισσότερες πλάκες στην κεφαλή ή στο σώμα.

3. Οφίαση. Πρόκειται για γυροειδή αλωπεκία εντοπιζόμενη στην ινιακή χώρα με έκταση από το ένα αυτί στο άλλο. Αυτή η μορφή γυροειδούς αλωπεκίας έχει αμφίβολη πρόγνωση, καθώς, οδηγεί συχνά σε ολική μορφή.

4. Ολική γυροειδής αλωπεκία. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει απώλεια των τριχών σε όλο το τριχωτό της κεφαλής.

5. Καθολική γυροειδής αλωπεκία. Στην μορφή αυτή της γυροειδούς αλωπεκίας χάνονται οι τρίχες του τριχωτού, οι βλεφαρίδες, τα φρύδια, οι τρίχες του προσώπου, του εφηβαίου και όλου του σώματος.

6. Διάχυτη γυροειδής αλωπεκία. Είναι συνηθέστερη στα άτομα που ήδη πάσχουν από ανδρογενετική αλωπεκία.

Αιτιολογία γυροειδούς αλωπεκίας

Η νόσος είναι συχνή και προσβάλλει το ίδιο και τα δύο φύλα.

Πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα, επειδή οι ασθενείς έχουν ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό και άλλων αυτοάνοσων παθήσεων, όπως θυρεοειδίτιδα Hashimoto και σακχαρώδους διαβήτη. Επίσης, οι ασθενείς εμφανίζουν στον ορό τους οργανοειδικά αντισώματα. Η λεύκη συνοδεύει τη γυροειδή αλωπεκία στο 4% των περιπτώσεων, ενώ υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό αλωπεκίας στο 10% των περιπτώσεων λεύκης.

Ιστολογικά, παρατηρείται λεμφοκυτταρική διήθηση γύρω από τους τριχικούς θυλάκους. Τα λεμφοκύτταρα είναι, κυρίως, Τ επαγωγικά, αλλά και Τ κατασταλτικά. Έτσι, ενισχύεται η θεωρία της ανοσολογικής αιτιολογίας, αλλά σε αντίθεση με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα δεν παρατηρείται μόνιμη καταστροφή του οργάνου στόχου κι έτσι οι τρίχες μπορούν να επανεμφανισθούν.

Η γυροειδής αλωπεκία είναι πιο συχνή σε ασθενείς με σύνδρομο Down (6% καθολική αλωπεκία).

Αν συνυπάρχει ατοπικό έκζεμα η πρόγνωση είναι κακή.

Σε ορισμένους αναφέρεται ψυχικό τραύμα πριν την εκδήλωση της κατάστασης.

Τα σημεία και συμπτώματα της γυροειδούς αλωπεκίας

Η νόσος είναι συχνότερη πριν την ηλικία 40 ετών, αλλά εμφανίζεται σε κάθε ηλικία.

Συχνότερα συναντάται μια μεμονωμένη πλάκα αλωπεκίας, αλλά μπορεί να υπάρχουν και πολλαπλές πλάκες.

Όταν χάνονται όλες οι τρίχες του τριχωτού της κεφαλής μιλάμε για ολική γυροειδή αλωπεκία.

Όταν χάνονται όλες οι τρίχες του σώματος μιλάμε για καθολική γυροειδή αλωπεκία.

Η περιοχή των φρυδιών, βλεφάρων και του γενείου μπορεί να προσβληθούν σε συνδυασμό με την απόπτωση των τριχών του τριχωτού της κεφαλής, αλλά και ανεξάρτητα.

Παρομοίως μπορεί να προσβληθεί και το δευτεροπαθές φυλετικό τρίχωμα και είναι μια στρογγυλού σχήματος πλάκα άτριχου δέρματος, χωρίς ορατές αλλοιώσεις στο δέρμα.

Αν, παρατηρήσετε, μια τρύπα χωρίς τρίχες στο μέγεθος ενός κέρματος, που εντοπίζεται στο τριχωτό του κεφαλιού, στα γένια, στα φρύδια στις βλεφαρίδες ή σε κάποιο άλλο του σώματος, που μεγαλώνει και προχωράει σε όλο το κεφάλι ή παρουσιάζεται ταυτόχρονα σε διάφορα σημεία του σώματος, τότε πάσχετε από γυροειδή αλωπεκία. Το υποκείμενο δέρμα φαίνεται επιφανειακά φυσιολογικό. Διαφορετικές περιοχές του δέρματος μπορούν να εμφανίζουν απώλεια μαλλιών και επανεμφάνιση τριχών συγχρόνως. Η ασθένεια μπορεί να έχει ύφεση για έναν χρόνο, ή μπορεί να είναι μόνιμη.

Είναι συχνή στα παιδιά.

Η περιοχή της τριχόπτωσης μπορεί να τσούζει ή να είναι επώδυνη.

Η απώλεια τριχών μπορεί να είναι πιο έντονη από τη μία πλευρά του τριχωτού της κεφαλής.

129 (SNPs) ενιαίοι πολυμορφισμοί νουκλεοτιδίων σχετίζονται με τη γυροειδή αλωπεκία (ρυθμιστικά Τ κύτταρα, κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα, γονίδια, PRDX5 και STX17, που εκφράζονται στο θύλακα της τρίχας κ.ά.

Τα γκρίζα μαλλιά δεν επηρεάζονται…

Πρόγνωση της γυροειδούς αλωπεκίας

Η πλειονότητα των ασθενών ιάται χωρίς κάποια θεραπευτική αγωγή σε 9 μήνες και ειδικά οι ασθενείς που εμφανίζουν μια ή δύο πλάκες, χωρίς προηγούμενη προσβολή.

Η εκδήλωση της νόσου σε παιδική ηλικία είναι κακός προγνωστικός παράγοντας. Οι βλάβες μπορεί να υποχωρήσουν, αν και συνηθέστερα υπάρχουν υποτροπές και στο τέλος συμβαίνει ολική ή καθολική γυροειδής αλωπεκία.

Η οφίαση, στην ινιακή περιοχή του τριχωτού της κεφαλής έχει κακή πρόγνωση.

Η παρουσία τριχών ”σαν θαυμαστικό” με μήκος λίγων χιλιοστών, με λεπτό και αποχρωματισμένο τμήμα προς το δέρμα της κεφαλής είναι ένδειξη συνεχιζόμενης δραστηριότητας της νόσου και επιδείνωση της απώλειάς τους.

Στη διάρκεια ανάνηψης μπορεί να εμφανισθούν λεπτές λευκές τρίχες που βαθμιαία γίνονται μελαγχρωματικές και τελικά αποκτούν το φυσιολογικό τους χρώμα.

Σε ορισμένους ασθενείς προσβάλλονται και τα νύχια και εμφανίζουν εντυπώματα μεγαλύτερα από της ψωρίασης που διατάσσονται σε επιμήκεις σειρές.

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που το τριχωτό κεφαλής ασπρίζει σε μια νύχτα, σε ενήλικες με λευκές και μαύρες τρίχες που οι μαύρες αποπίπτουν επιλεκτικά.

Διάγνωση γυροειδούς αλωπεκίας

Η γυροειδής αλωπεκία συνήθως διαγιγνώσκεται με βάση τα κλινικά χαρακτηριστικά.

Η τριχοσκόπηση μπορεί να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση και δείχνει τακτικά κατανεμημένα “κίτρινες κουκίδες» (βύσματα υπερκερατωτικά), μικρές τρίχες σαν θαυμαστικό και «μαύρες κουκίδες” (κατεστραμμένες τρίχες στο άνοιγμα του θύλακα της τρίχας).

Η βιοψία γίνεται σπάνια χρειάζεται και δείχνει λεμφοκυτταρική διήθηση.

Θεραπεία της γυροειδούς αλωπεκίας

Εάν η πληγείσα περιοχή είναι μικρή, το μόνο που απαιτείται είναι η διαβεβαίωση του ασθενούς, ότι η νόσος θα υποχωρήσει. Υπάρχει αυτόματη ίαση!

Σε περιπτώσεις σοβαρής απώλειας μαλλιών:

Στερεοειδή:

Γίνεται τοπική εφαρμογή στερεοειδών ή ενδοβλαβική χορήγηση τριαμσινολόνης. Συστηματικά κορτικοστερεοειδή, επίσης, χρησιμοποιούντιαστην καθολική γυροειδή αλωπεκία, αν και οι τρίχες πέφτουν πάλι μετά τη διακοπή της θεραπείας. Η ενδοβλαβική χορήγηση στερεοειδών προκαλεί ανάπτυξη τριχών με ανεπιθύμητη ενέργεια την υποδερματική ατροφία, ειδικά στην περιοχή του γενείου. Η τοπική εφαρμογή ισχυρών γλυκοκορτικοειδών, ειδικά τη νύχτα, για 3 μήνες είναι η θεραπεία εκλογής.

Ερεθιστικές και ευαισθητοποιές ουσίες

Η διθρανόλη (ανθραλίνη) που χρησιμοποιείται στην ψωρίαση, βοηθά σε πολλές περιπτώσεις.

Το δινιτροχλωροβενζένιο είναι δυνητικό αλλεργιογόνο επαφής και προκαλεί δερματίτιδα εξ επαφής που συνοδεύεται με επιχώρια λεμφαδενίτιδα, αλλά η θεραπεία σε πολλές περιπτώσεις είναι επιτυχής.

Τα τοπικά αλλεργιογόνα primin & pioson ivy & diphencyprone χρησιμοποιούνται αν και το τελευταίο θεωρείται δυνητικά καρκινογόνο για το δέρμα.