Χρήσιμες πληροφορίες για τον άποιο διαβήτη
Ο άποιος διαβήτης, ICD-10 E23.2 N25.1 είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική δίψα και παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων πολύ αραιών ούρων (πάνω από 30 λίτρα την ημέρα) με μείωση της πρόσληψης υγρών το οποίο έχει επίδραση στη συγκέντρωση των ούρων.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι άποιου διαβήτη.
Ο πιο κοινός τύπος στον άνθρωπο είναι ο νευρολογικός που ονομάζεται κεντρικός άποιος διαβήτης που οφείλεται σε ανεπάρκεια της αργινίνης βαζοπρεσσίνης που είναι γνωστή ως αντιδιουρητική ορμόνη (ADH).
Ο δεύτερος κοινός τύπος είναι ο νεφρογενής άποιος διαβήτης, που οφείλεται σε δυσλειτουργία που προκαλείται από δυσλειτουργία των νεφρών ή των νεφρώνων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην ADH.
Ο άποιος διαβήτης μπορεί, επίσης, να συμβεί στην κύηση, ή να προκληθεί από το οινόπνευμα ή από κατάχρηση ναρκωτικών.
Ο άποιος διαβήτης δεν πρέπει να συγχέεται με τη νυκτουρία.
Άρα, άποιος διαβήτης είναι η παθολογική απορρύθμιση της ισορροπίας ύδατος, δευτεροπαθής στη μειωμένη έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης ή στην ανεπάρκεια ανταπόκρισης στην αντιδιουρητική ορμόνη.
-Η ανεπάρκεια έκκρισης της αντιδιουρητικής ορμόνης μπορεί να οφείλεται σε απώλεια ή δυσλειτουργία των νευροεκκριτικών κυττάρων που αποτελούν τη νευροϋπόφυση (οπίσθια υπόφυση)
-Η μείωση της ευαισθησίας στην αντιδιουρητική ορμόνη αποτελεί δυσλειτουργία των νεφρικών σωληναρίων και έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία ανταπόκρισης στην αντιδιουρητική ορμόνη για επαναρρόφηση του νερού.
Έχουν περιγραφεί οικογενείς περιπτώσεις ανεπάρκειας της αντιδιουρητικής ορμόνης με αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα, αλλά, συνήθως η νόσος είναι σποραδική και δευτεροπαθής σε άλλες καταστάσεις.
Ο νεφρογενής άποιος διαβήτης που είναι η μείωση στην ευαισθησία της αντιδιουρητικής ορμόνης είναι κληρονομικής αιτιολογίας (φυλοσύνδετος υπολειπόμενος χαρακτήρας) και εμφανίζεται κύρια στους άνδρες και σπάνια στις γυναίκες.
Η συχνότητα εμφάνισης του άποιου διαβήτη είναι 3 σε 100.000.
Ανεπάρκεια αντιδιουρητικής ορμόνης μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και στη βρεφική και παιδική.
Σημεία και συμπτώματα άποιου διαβήτη
- Πολυουρία (όπως, σε σακχαρώδη διαβήτη, με τη διάκριση ότι τα ούρα δεν περιέχουν γλυκόζη)
- Πολυδιψία (ειδικά για το κρύο νερό και μερικές φορές για πάγο ή παγωμένο νερό) σε σακχαρώδη χωρίς θεραπεία διαβήτη, με τη διάκριση ότι το ούρα δεν περιέχουν γλυκόζη.
- Θολή όραση
- Αφυδάτωση
- Κεφαλαλγία
Αίτια άποιου διαβήτη
- Απρόσφορη έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης από όγκους (κρανιοφαρυγγιώματα, λέμφωμα, μεταστάσεις), λοιμώξεις (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα), τραύμα ή κοκκιώματα (σαρκοείδωση, ιστιοκυττάρωση) ή αγγειακές διαταραχές, ιδιοπαθής ή οικογενής.
- Υπερβολική πρόσληψη νερού, ψυχογενούς αιτολογίας
- Μείωση της ευαισθησίας στην αντιδιουρητική ορμόνη, που είναι γενετικής αιτιολογίας διαταραχή της επαναρρόφησης νερού στα νεφρικά σωληνάρια. Το λίθιο, η δεμεκλοκυκλίνη και το μεθοξυφλουράνιο μπορεί να προκαλέσουν νεφρογενή άποιο διαβήτη.
Διαφορική διάγνωση άποιου διαβήτη
- Σακχαρώδης διαβήτης και άλλα αίτια πολυουρίας και πολυδιψίας
- Αύξηση του προς απέκκριση φορτίου σε νάτριο, όπως συμβαίνει στην υπερβολική πρόσληψη αλατιού
- Ψυχογενής πολυδιψία που επηρεάζει την έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης
- Νεφρογενής άποιος διαβήτης (διαφορική διάγνωση από την ανεπάρκεια αντιδιουρητικής ορμόνης με τη δοκιμασία δεσμοπρεσσίνης
Διάγνωση άποιου διαβήτη
Υπερνατριαιμία που είναι πρώιμο σημείο στα βρέφη και στα παιδιά
Αδυναμία συμπύκνωσης των ούρων με την μέτρηση ωσμωτικότητας και ειδικού βάρους
Σάκχαρο ούρων για αποκλεισμό σακχαρώδη διαβήτη
Μέτρηση επιπέδων αντιδιουρητικής ορμόνης πλάσματος ή ούρων μετά από ωσμωτικό ερέθισμα, όπως είναι ο περιορισμός των υγρών και η χορήγηση υπέρτονου ορού. Υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να μεταβάλλουν τα ευρήματα, όπως το λίθιο, η δεμεκλκυκλίνη και το μεθοξυφλουράνιο που προκαλούν ελάττωση της ευαισθησίας στην αντιδιουρητική ορμόνη. Η υποκαλιαιμία και η υπερκαλιαιμία μεταβάλλουν την ικανότητα συμπύνωσης των ούρων.
Μπορεί να υπάρχει παθολογοανατομικά το εύρημα της εκφύλισης των νευροεκκριτικών κυττάρων της υπόφυσης.
Ειδικές δοκιμασίες
Έλεγχος της ικανότητας συμπύκνωσης των ούρων υπό ειδικές συνθήκες στέρησης υγρών, πρέπει να γίνεται μετρώντας την ωσμωτικότητα του πλάσματος και των ούρων πριν και μετά την 6ωρη στέρηση υγρών. Η δοκιμασία θα πρέπει να εκτελείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δεν ενδείκνυται να γίνεται κατά τον βραδινό ύπνο, ιδιαίτερα στα παιδιά. Το πιο έγκυρο αποτέλεσμα δίνεται από τον υπολογισμό του λόγου ωσμοτικότητα ούρων /ωσμωτικότητα πλάσματος. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι μερικές φορές δύσκολο να εκτιμηθούν, δεδομένου ότι χαμηλός λόγος, μπορεί να βρεθεί σε ασθενείς με πρωτοπαθή πολυδιψία. Αν συμφωνούν με τη διάγνωση θα πρέπει να χορηγείται δεσμοπρεσσίνη για τον έλεγχο της συμπυκνωτικής ικανότητας των νεφρών.
Αν τεθεί η διάγνωση του άποιου διαβήτη θα πρέπει να αναζητηθεί η αιτία και αξονική ή καλύτερα μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου γίνεται (προλακτίνωμα, ιστιοκυττάρωση, σύφιλη, φυματίωση, όγκοι ή κοκκιώματα) που επηρεάζουν τη λειτουργία της υπόφυσης. Οι περισσότεροι άνθρωποι με αυτή τη μορφή είτε στο παρελθόν είχαν ένα τραύμα στο κεφάλι ή έχει διακοπεί η παραγωγή ADH για άγνωστο λόγο.
Απαιτείται στέρηση των υγρών για την ικανότητα συμπύκνωσης των ούρων.
Γίνεται έλεγχος ηλεκτρολυτών
Παθοφυσιολογία άποιου διαβήτη
Η ομοιόσταση των ηλεκτρολυτών και του όγκου είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός που ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση και τους κύριους ηλεκτρολύτες νάτριο και κάλιο. Σε γενικές γραμμές, η ρύθμιση των ηλεκτρολυτών προηγείται. Όταν ο όγκος ελαττωθεί το σώμα θα διατηρήσει το νερό σε βάρος των επιπέδων των ηλεκτρολυτών.
Η ρύθμιση της παραγωγής ούρων γίνεται στον υποθάλαμο, που παράγει την ADH στους υπεροπτικούς και παρακοιλιακούς πυρήνες. Μετά τη σύνθεση, η ορμόνη μεταφέρεται σε νευροεκκριτικά κοκκία από μια πρόδρομη πρωτεΐνη με την μορφή προ-ορμόνης που συντίθεται στον υποθάλαμο και αποθηκεύεται σε κυστίδια στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης απ’ όπου απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, ένα μέρος της ορμόνης απελευθερώνεται άμεσα στον εγκέφαλο όπου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά του ανθρώπου. Επιπλέον, ο υποθάλαμος ρυθμίζει την αίσθηση της δίψας στο μεσοκοιλιακό πυρήνα ανιχνεύοντας αυξήσεις στην ωσμωτικότητα του ορού και στέλνοντας αυτή την πληροφορία στον φλοιό.
Ο νευρογενής ή κεντρικός άποιος διαβήτης προέρχεται από την έλλειψη της ADH, ως αποτέλεσμα υποξικής εγκεφαλοπάθειας, νευροχειρουργικών επεμβάσεων, αυτοάνοσων νοσημάτων ή καρκίνου, ή μερικές φορές χωρίς υποκείμενη αιτία (ιδιοπαθής).
Το κύριο όργανο για την διατήρηση της ομοιόστασης των υγρών είναι ο νεφρός. Η ADH δρα αυξάνοντας τη διαπερατότητα του νερού στους αγωγούς συλλογής και στα άπω σωληνάρια. Συγκεκριμένα, ενεργεί σε πρωτεΐνες που ονομάζονται ακουαπορίνες και πιο συγκεκριμένα στην ακουαπορίνη 2. Όταν απελευθερώνεται, η ADH προσδένεται στους υποδοχείςτης V2 G-πρωτεΐνης εντός των άπω εσπειραμένων σωληναρίων, αυξάνοντας το κυκλικό ΑΜΡ, και με την πρωτεΐνη κινάση Α, ωθούν την ακουαπορίνη 2 να αποθηκευτεί στο κυτόπλασμα των άπω εσπειραμένων σωληναρίων και και στους αγωγούς συλλογή και επιτρέπουν στο νερό να μπει μέσα στα κύτταρα των αγωγών συλλογής. Η αύξηση στη διαπερατότητα επιτρέπει την επαναρρόφηση του νερού στην κυκλοφορία του αίματος, συγκεντρώνοντας έτσι τα ούρα.
Ο νευρογενής άποιος διαβήτης ή κεντρικός άποιος διαβήτη, οφείλεται στην έλλειψη παραγωγής αγγειοπιεστίνης στον υποθάλαμο από αγγειακά νοσήματα, αυτοάνοσα νοσήματα, μόλυνση, σαρκοείδωση, κάποια φάρμακα, κάποια χειρουργική επέμβαση, ένα τραύμα στο κεφάλι, έναν καλοήθη ή μεταστατικό όγκο υπόφυσης-υποθαλάμου (κυρίως προέρχονται στήθους και πνεύμονα), παρόλο που το 50% των περιπτώσεων είναι ιδιοπαθής.
Ο νεφρογενής άποιος διαβήτης οφείλεται στην ανικανότητα του νεφρού να ανταποκρίνεται φυσιολογικά στην βαζοπρεσσίνη.
Η υπερβολική πρόσληψη υγρών από βλάβη στον μηχανισμό δίψας, που βρίσκεται στον υποθάλαμο ή λόγω ψυχικής ασθένειας μπορεί να οδηγήσουν σε άποιο διαβήτη. Η θεραπεία με DDAVP (δεσμοπρεσσίνη) μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηρίαση με νερό.
Ο άποιος διαβήτης κύησης εμφανίζεται μόνο κατά την εγκυμοσύνη και την περίοδο της λοχείας. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι γυναίκες παράγουν βαζοπρεσσινάση στον πλακούντα, η οποία διασπά την ADH. Οι περισσότερες περιπτώσεις κύησης μπορεί να αντιμετωπιστούν με δεσμοπρεσσίνη (DDAVP), αλλά όχι βαζοπρεσσίνη. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ωστόσο, μια ανωμαλία στο μηχανισμό δίψας προκαλεί άποιο διαβήτη της κύησης, και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται δεσμοπρεσσίνη. Ο άποιος διαβήτης συνδέεται επίσης με κάποιες σοβαρές ασθένειες της εγκυμοσύνης, όπως η προ-εκλαμψία και το λιπώδες ήπαρ της κύησης, που αλλοιώνουν την ηπατική κάθαρση της κυκλοφορούσας vasopressinase. Είναι σημαντικό να εξεταστούν αυτές οι ασθένειες, εάν μια γυναίκα παρουσιάζει άποιο διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη, επειδή οι θεραπείες απαιτούν την παράδοση του μωρού πριν η ασθένεια βελτιωθεί. Η μη αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε μητρική ή περιγεννητική θνησιμότητα.
Θεραπεία άποιου διαβήτη
- Έλεγχος του ισοζυγίου υγρών και πρόληψη αφυδάτωσης
- Καθημερινός έλεγχος σωματικού βάρους
- Καθημερινή φροντίδα στόματος και δέρματος
- Δίαιτα κανονική χωρίς περιορισμό υγρών, εκτός από τα βρέφη που μπορεί να βοηθήσει ο περιορισμός άλατος.
- Γίνεται εκπαίδευση του ασθενούς για να παίρνει δεσμοπρεσσίνη
- Η χρήση υγρών γίνεται ανάλογα με τη δίψα
- Ο ασθενής πρέπει να έχει ταυτότητα για τη νόσο του
Κεντρικός άποιος διαβήτης
Δεσμοπρεσσίνη (ανάλογο αντιδιουρητικής) χορηγείται ρινικά 2 φορές την ημέρα σε δόσεις ικανές να ελέγξουν την πολυουρία και πολυδιψία, συνήθως, 10-25 μg ή 4 μg παρεντερικά σε 2 δόσεις ή με από του στόματος δισκία. Η καρβαμαζεπίνη, ένα φάρμακο αντισπασμωδικό, έχει επίσης είχε κάποια επιτυχία σε αυτό το είδος του άποιου διαβήτη.
Ο άποιος διαβήτης της κύησης τείνει να υποχωρήσει από μόνος του σε τέσσερις έως έξι εβδομάδες, αν και ορισμένες γυναίκες μπορεί να τον αναπτύξουν και πάλι σε επόμενες εγκυμοσύνες.
Σε υπερβολική πρόληψη υγρών η δεσμοπρεσσίνη συνήθως δεν αποτελεί επιλογή.
Νεφρογενής άποιος διαβήτης
Η δεσμοπρεσίνη είναι αναποτελεσματική στο νεφρογενή άποιο διαβήτη και αντιμετωπίζεται με αναστροφή της υποκείμενης αιτίας (αν είναι δυνατόν), αντικαθιστώντας το έλλειμμα νερού. Το διουρητικό υδροχλωροθειαζίδη (θειαζιδικό διουρητικό) ή η ινδομεθακίνη μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργήσουν ήπια υποογκαιμία που ενθαρρύνουν την πρόσληψη άλατος και νερού στο εγγύτατο σωληνάριο για να βελτιωθεί ο νεφρογενής άποιος διαβήτης. Η αμιλορίδη έχει πρόσθετο όφελος. Τα θειαζιδικά διουρητικά μερικές φορές συνδυάζονται με αμιλορίδη για την πρόληψη της υποκαλιαιμίας. Τα θειαζιδικά διουρητικά μειώνουν την επαναπορρόφηση του νατρίου και του νερού στο άπω σωληνάριο προκαλώντας διούρηση. Αυτό μειώνει τον όγκο του πλάσματος, μειώνει έτσι το ρυθμό σπειραματικής διήθησης και ενισχύει την απορρόφησης του νατρίου και ύδατος στον εγγύς νεφρώνα. Λιγότερα υγρά φθάνουν το άπω νεφρώνα, με αποτέλεσμα ρύθμιση των υγρών.
Ο νεφρογενής άποιος διαβήτης από λίθιο χορηγείται αμιλορίδη και διουρητικά καλιοσυντηρητικά σε συνδυασμό με θειαζιδικά ή διουρητικά της αγκύλης.
Η χλωροπρομαμίδη 200-500 mg/ημέρα, μειώνει την πολυουρία και την πολυδιψία.
Η κλοφιβράτη στη μέγιστη δόση του 1 mg, 3φορές ημερησίως, έχει αντιδιουρητική δράση.
Υδροχλωροθειαζίδη 50 mg την ημέρα
Απαιτείται τακτική παρακολούθηση κάθε 3 εβδομάδες αρχικά και μετά κάθε 4 μήνες και η προσαρμογή της θεραπείας γίνεται με βάση τη συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών στα ούρα και τα συμπτώματα.
Απαιτείται αποφυγή των καταστάσεων που προκαλούν μεγάλη απώλεια υγρών
Επιπλοκές του άποιου διαβήτη
Έχει παρατηρηθεί διάταση των ουροφόρων οδών λόγω του αυξημένου όγκου ούρων
Σε νεφρογενή άποιο διαβήτη υπάρχει καθυστέρηση διανοητικής ανάπτυξης
Η κατάσταση είναι μόνιμη και η πρόγνωση εξαρτάται από την υποκείμενη διαταραχή
Χωρίς θεραπεία η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και κώμα
Ο άποιος διαβήτης σχετίζεται με λοίμωξη (εγκεφαλίτιδα, φυματίωση, σύφιλη), όγκους, ξανθωμάτωση, πυελονεφρίτιδα, νεφρική αμυλοείδωση, υπερκαλιαιμία, σύνδρομο Sjogren, δρεπανοκυτταρική αναιμία και χρόνια υπερασβεστιαιμία
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τον εγκέφαλο
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληληλα συμπληρώματα διατροφής για τον εγκέφαλο
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό
Διαβάστε, επίσης,
Οι ενδοκρινολογικές αιτίες πυρετού
