Η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή μπορεί να γίνει τόσο σοβαρή που να διαταράσσει τη ζωή και την καθημερινή ρουτίνα ενός παιδιού.
Ακόμη και τα παιδιά με την καλύτερη συμπεριφορά μπορεί να είναι δύσκολα και προκλητικά, μερικές φορές. Αλλά, εάν το παιδί ή ο έφηβος έχει ένα συχνό και επίμονο μοτίβο θυμού, ευερεθιστότητας, λογομαχίας ή εκδικητικής συμπεριφοράς προς εσάς και άλλα πρόσωπα εξουσίας, μπορεί να έχει εναντιωματική προκλητική διαταραχή.
Ως γονιός, δε χρειάζεται να μείνετε μόνοι σας στην προσπάθεια να διαχειριστείτε ένα παιδί με εναντιωματική προκλητική διαταραχή.
Γιατροί, επαγγελματίες ψυχικής υγείας και ειδικοί στην παιδική ανάπτυξη μπορούν να βοηθήσουν.
Η συμπεριφορική θεραπεία της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής περιλαμβάνει δεξιότητες εκμάθησης για να βοηθήσει στη δημιουργία θετικών οικογενειακών αλληλεπιδράσεων και στη διαχείριση προβληματικών συμπεριφορών. Μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες θεραπείες, και πιθανώς φάρμακα, για τη θεραπεία σχετικών διαταραχών ψυχικής υγείας.
ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Μερικές φορές είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε τη διαφορά ανάμεσα σε ένα παιδί με ισχυρή θέληση ή με διαταραγμένο συναισθηματικό επίπεδο και σε ένα παιδί με εναντιωματική προκλητική διαταραχή. Είναι φυσιολογικό να παρατηρούμε προκλητική συμπεριφορά σε ορισμένα στάδια της ανάπτυξης ενός παιδιού.
Τα σημάδια της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής αρχίζουν γενικά κατά την προσχολική ηλικία. Μερικές φορές, η εναντιωματική προκλητική διαταραχή μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα, αλλά σχεδόν πάντα πριν από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας. Αυτές οι συμπεριφορές προκαλούν σημαντικό πρόβλημα στην οικογένεια, τις κοινωνικές δραστηριότητες, το σχολείο και την εργασία.
Θυμωμένη και ευερέθιστη διάθεση:
- Συχνά και εύκολα χάνει την ψυχραιμία του
- Είναι συχνά συγκινημένο και ενοχλείται εύκολα από τους άλλους
- Συχνά είναι θυμωμένο και αγανακτισμένο
Προκλητική συμπεριφορά:
- Συχνά μαλώνει με ενήλικες
- Συχνά αψηφά ή αρνείται να συμμορφωθεί με τα αιτήματα ή τους κανόνες ενηλίκων
- Συχνά εκνευρίζει ή αναστατώνει σκόπιμα τους ανθρώπους
- Συχνά κατηγορεί τους άλλους για τα λάθη ή για την κακή του συμπεριφορά
Εκδικητικότητα:
- Συχνά είναι μοχθηρό ή εκδικητικό
- Έχει δείξει μοχθηρή ή εκδικητική συμπεριφορά τουλάχιστον δύο φορές τους τελευταίους έξι μήνες
Η εναντιωματική προκλητική διαταραχή μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα:
- Ήπια. Τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο σε ένα περιβάλλον, όπως μόνο στο σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά ή όταν το παιδί ή ο έφηβος βρίσκεται με συνομηλίκους.
- Μέτρια. Ορισμένα συμπτώματα εμφανίζονται σε τουλάχιστον δύο περιβάλλοντα.
- Σοβαρά. Ορισμένα συμπτώματα εμφανίζονται σε τρία ή περισσότερα περιβάλλοντα.
Για ορισμένα παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί αρχικά να εμφανιστούν μόνο στο σπίτι, αλλά με τον καιρό επεκτείνονται και σε άλλα περιβάλλοντα, όπως στο σχολείο και όταν βρίσκονται με φίλους.
Το παιδί σας δεν είναι πιθανό να δει τη συμπεριφορά του ως πρόβλημα. Αντίθετα, πιθανότατα θα παραπονεθεί για παράλογες απαιτήσεις ή θα κατηγορήσει άλλους για τα προβλήματα αυτά. Εάν το παιδί σας εμφανίζει σημεία που μπορεί να υποδεικνύουν εναντιωματική προκλητική διαταραχή ή άλλη ενοχλητική συμπεριφορά ή ανησυχείτε για την ικανότητά σας να αναθρέψετε ένα δύσκολο παιδί, ζητήστε βοήθεια από έναν παιδοψυχολόγο ή έναν παιδοψυχίατρο με εξειδίκευση σε προβλήματα ενοχλητικής συμπεριφοράς. Ζητήστε από τον γιατρό ή τον παιδίατρο του παιδιού σας να σας παραπέμψει στον κατάλληλο επαγγελματία.
ΑΙΤΙΑ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Δεν υπάρχει γνωστή σαφής αιτία της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής.
Τα αίτια που συμβάλλουν μπορεί να είναι ένας συνδυασμός κληρονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως:
- Γενετικά: η φυσική προδιάθεση ή η ιδιοσυγκρασία του παιδιού και πιθανώς, οι νευροβιολογικές διαφορές στον τρόπο λειτουργίας των νεύρων και του εγκεφάλου
- Περιβάλλον: προβλήματα με την ανατροφή των παιδιών που μπορεί να περιλαμβάνουν έλλειψη επίβλεψης, ασυνεπή ή σκληρή πειθαρχία ή κατάχρηση ή παραμέληση
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Η εναντιωματική προκλητική διαταραχή είναι ένα σύνθετο πρόβλημα.
Πιθανοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Ιδιοσυγκρασία: ένα παιδί που έχει μια ιδιοσυγκρασία που περιλαμβάνει δυσκολία στη ρύθμιση των συναισθημάτων, όπως είναι έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις σε καταστάσεις ή δυσκολία να ανεχτεί την απογοήτευση
- Ζητήματα γονικής μέριμνας: ένα παιδί που βιώνει κακοποίηση ή παραμέληση, σκληρή ή ασυνεπή πειθαρχία ή έλλειψη γονικής επίβλεψης
- Άλλα οικογενειακά ζητήματα: ένα παιδί που ζει σε περιβάλλον με γονική ή οικογενειακή διχόνοια ή έχει γονέα με διαταραχή ψυχικής υγείας ή που κάνει χρήση ουσιών
- Περιβάλλον: οι αντιθετικές και προκλητικές συμπεριφορές μπορούν να ενισχυθούν μέσω της προσοχής από τους συνομηλίκους και της ασυνεπούς πειθαρχίας από άλλα στελέχη της εξουσίας, όπως οι δάσκαλοι
ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Τα παιδιά και οι έφηβοι με αντιθετική προκλητική διαταραχή μπορεί να έχουν προβλήματα στο σπίτι με τους γονείς και τα αδέρφια, στο σχολείο με τους δασκάλους και στη δουλειά με τους προϊστάμενους και άλλα στελέχη της εξουσίας. Τα παιδιά με εναντιωματική προκλητική διαταραχή μπορεί να δυσκολεύονται να κάνουν και να διατηρήσουν φίλους και σχέσεις.
Η εναντιωματική προκλητική διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως:
- Κακή σχολική και εργασιακή απόδοση
- Αντικοινωνική συμπεριφορά
- Προβλήματα ελέγχου, παρορμητικότητα
- Διαταραχή χρήσης ουσιών
- Αυτοκτονία
Πολλά παιδιά και έφηβοι με Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή έχουν, επίσης, άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως:
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)
- Διαταραχές συμπεριφοράς
- Κατάθλιψη
- Ανησυχία
- Διαταραχές μάθησης και επικοινωνίας
Η θεραπεία αυτών των άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής. Και μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί η εναντιωματική προκλητική διαταραχή εάν αυτές οι άλλες διαταραχές δεν αξιολογηθούν και δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα.
ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Δεν υπάρχει εγγυημένος τρόπος για την πρόληψη της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής. Ωστόσο, η θετική ανατροφή των παιδιών και η έγκαιρη θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της συμπεριφοράς και να αποτρέψουν την επιδείνωση της κατάστασης. Όσο νωρίτερα είναι δυνατή η διαχείριση της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής, τόσο το καλύτερο.
Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αυτοεκτίμησης του παιδιού σας και στην αποκατάσταση μιας θετικής σχέσης ανάμεσα σε εσάς και το παιδί σας.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Για να προσδιορίσετε εάν το παιδί σας έχει εναντιωματική προκλητική διαταραχή, ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας πιθανότατα θα κάνει μια ολοκληρωμένη ψυχολογική αξιολόγηση. Επειδή, η εναντιωματική προκλητική διαταραχή, συχνά, εμφανίζεται μαζί με άλλα προβλήματα συμπεριφοράς ή ψυχικής υγείας, τα συμπτώματά της μπορεί να είναι δύσκολο να διακριθούν από αυτά που σχετίζονται με άλλα προβλήματα.
Η αξιολόγηση του παιδιού περιλαμβάνει:
- Γενική υγεία
- Συχνότητα και ένταση συμπεριφορών
- Συναισθήματα και συμπεριφορές σε πολλαπλές σχέσεις
- Οικογενειακή κατάσταση και αλληλεπιδράσεις
- Στρατηγικές που ήταν χρήσιμες ή όχι στη διαχείριση προβληματικών συμπεριφορών
- Παρουσία άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας, μάθησης ή επικοινωνίας
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Η θεραπεία για την εναντιωματική προκλητική διαταραχή περιλαμβάνει, κυρίως, παρεμβάσεις με βάση την οικογένεια, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει άλλους τύπους ψυχοθεραπείας και εκπαίδευσης για το παιδί σας, καθώς και για τους γονείς. Η θεραπεία, συχνά, διαρκεί αρκετούς μήνες ή περισσότερο. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζετε τυχόν προβλήματα που συνυπάρχουν, όπως μια μαθησιακή διαταραχή, επειδή, μπορούν να δημιουργήσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής, εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Τα φάρμακα από μόνα τους γενικά δε χρησιμοποιούνται για την εναντιωματική προκλητική διαταραχή, εκτός εάν το παιδί σας έχει, επίσης, άλλη διαταραχή ψυχικής υγείας. Εάν το παιδί σας έχει συνυπάρχουσες διαταραχές, όπως ΔΕΠΥ, άγχος ή κατάθλιψη, τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στη βελτίωση αυτών των συμπτωμάτων.
Οι ακρογωνιαίοι λίθοι της θεραπείας για την εναντιωματική προκλητική διαταραχή, συνήθως, είναι:
- Εκπαίδευση γονέων. Ένας γιατρός με εμπειρία στη θεραπεία της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε γονικές δεξιότητες που είναι πιο συνεπείς, θετικές και λιγότερο απογοητευτικές για εσάς και το παιδί σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το παιδί σας μπορεί να συμμετέχει σε αυτήν την εκπαίδευση μαζί σας, έτσι όλοι στην οικογένειά σας αναπτύσσουν κοινούς στόχους για το πώς να χειρίζονται προβλήματα. Η συμμετοχή άλλων στελεχών, όπως των δασκάλων, στην εκπαίδευση μπορεί να είναι ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας.
- Θεραπεία αλληλεπίδρασης γονέα-παιδιού. Ένας θεραπευτής καθοδηγεί τους γονείς, ενώ αυτοί αλληλεπιδρούν με το παιδί τους. Σε μια προσέγγιση, ο θεραπευτής κάθεται πίσω από έναν μονόδρομο καθρέφτη και, χρησιμοποιώντας μια συσκευή ήχου “ear bug”, καθοδηγεί τους γονείς μέσω στρατηγικών που ενισχύουν τη θετική συμπεριφορά του παιδιού τους. Ως αποτέλεσμα, οι γονείς μαθαίνουν πιο αποτελεσματικές τεχνικές ανατροφής των παιδιών, βελτιώνεται η ποιότητα της σχέσης γονέα-παιδιού και μειώνονται οι προβληματικές συμπεριφορές.
- Ατομική και οικογενειακή θεραπεία. Η ατομική θεραπεία για το παιδί σας μπορεί να το βοηθήσει να μάθει να διαχειρίζεται το θυμό και να εκφράζει τα συναισθήματα με πιο υγιή τρόπο. Η οικογενειακή θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων και να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειάς σας να μάθουν πώς να συνεργάζονται.
- Εκπαίδευση γνωστικής επίλυσης προβλημάτων. Αυτός ο τύπος θεραπείας στοχεύει στο να βοηθήσει το παιδί σας να αναγνωρίσει και να αλλάξει τον τρόπο σκέψης που οδηγεί σε προβλήματα συμπεριφοράς. Η συλλογική επίλυση προβλημάτων, στην οποία εσείς και το παιδί σας εργάζεστε μαζί για να βρείτε λύσεις που λειτουργούν και για τους δύο σας, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των προβλημάτων που σχετίζονται με την εναντιωματική προκλητική διαταραχή.
- Εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων. Το παιδί σας μπορεί, επίσης, να επωφεληθεί από τη θεραπεία που θα το βοηθήσει να είναι πιο ευέλικτο και να μάθει πώς να αλληλεπιδρά πιο θετικά και αποτελεσματικά με τους συνομηλίκους του.
Ως μέρος της εκπαίδευσης γονέων, μπορείτε να μάθετε πώς να διαχειρίζεστε τη συμπεριφορά του παιδιού σας:
- Δίνοντας σαφείς οδηγίες και ακολουθώντας τις κατάλληλες συνέπειες όταν χρειάζεται
- Αναγνωρίζοντας και επαινώντας τις καλές συμπεριφορές και τα θετικά χαρακτηριστικά του παιδιού σας για να προωθήσετε τις επιθυμητές συμπεριφορές
Αν και ορισμένες τεχνικές ανατροφής μπορεί να φαίνονται λογικές, δεν είναι εύκολο να μάθετε να τις χρησιμοποιείτε με συνέπεια, ειδικά αν υπάρχουν άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες στο σπίτι. Η εκμάθηση αυτών των δεξιοτήτων απαιτεί πρακτική ρουτίνας και υπομονή.
Το πιο σημαντικό στη θεραπεία είναι να δείξετε σταθερή, άνευ όρων αγάπη και αποδοχή προς το παιδί σας, ακόμη και σε δύσκολες και ενοχλητικές καταστάσεις. Μην είστε πολύ αυστηρός με τον εαυτό σας. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι δύσκολη ακόμη και για τους πιο υπομονετικούς γονείς.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Στο σπίτι, μπορείτε να αρχίσετε να απομακρύνετε τις προβληματικές συμπεριφορές της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής, εφαρμόζοντας αυτές τις στρατηγικές:
- Αναγνωρίστε και επαινέστε τις θετικές συμπεριφορές του παιδιού σας. Να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι, όπως: «Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που βοήθησες να μαζέψω τα παιχνίδια σου απόψε». Η παροχή ανταμοιβών για θετική συμπεριφορά μπορεί, επίσης, να βοηθήσει, ειδικά με μικρότερα παιδιά.
- Μοντελοποιήστε τη συμπεριφορά που θέλετε να έχει το παιδί σας. Η επίδειξη κατάλληλων αλληλεπιδράσεων και η διαμόρφωση κοινωνικά κατάλληλης συμπεριφοράς μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να βελτιώσει τις κοινωνικές του δεξιότητες.
- Επιλέξτε τις μάχες σας και αποφύγετε τους αγώνες για την εξουσία. Σχεδόν όλα μπορούν να μετατραπούν σε μάχη, αν το αφήσετε.
- Θέστε όρια δίνοντας σαφείς και αποτελεσματικές οδηγίες και επιβάλλοντας εύλογες συνέπειες. Συζητήστε να θέσετε αυτά τα όρια σε περιόδους που δεν αντιμετωπίζετε ο ένας τον άλλον.
- Ορίστε μια ρουτίνα αναπτύσσοντας ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα για το παιδί σας. Το να ζητήσετε από το παιδί σας να βοηθήσει στην ανάπτυξη αυτής της ρουτίνας μπορεί να είναι ευεργετικό.
- Προγραμματίστε κάποιο χρόνο να είστε μαζί. Να σχεδιάσετε ένα σταθερό εβδομαδιαίο πρόγραμμα που περιλαμβάνει εσάς και το παιδί σας για να περνάτε χρόνο μαζί.
- Συνεργαστείτε με τον σύντροφό σας ή άλλους στο σπίτι σας για να εξασφαλίσετε συνεπείς και κατάλληλες διαδικασίες πειθαρχίας. Ζητήστε, επίσης, υποστήριξη από δασκάλους, προπονητές και άλλους ενήλικες που περνούν χρόνο με το παιδί σας.
- Αναθέστε μια οικιακή δουλειά που είναι απαραίτητη και που δε θα γίνει αν δεν την κάνει το παιδί. Αρχικά, είναι σημαντικό να προετοιμάσετε το παιδί σας για επιτυχία με εργασίες που είναι σχετικά εύκολο να επιτευχθούν και σταδιακά συνδυάζονται με πιο σημαντικές και απαιτητικές προσδοκίες. Δώστε σαφείς, εύκολες στην εφαρμογή οδηγίες.
- Να είστε προετοιμασμένοι για προκλητική διαταραχή από νωρίς. Στην αρχή, το παιδί σας πιθανότατα δε θα είναι συνεργάσιμο ή δε θα εκτιμήσει την αλλαγμένη απόκρισή σας στη συμπεριφορά του. Αναμένετε ότι η συμπεριφορά θα επιδεινωθεί προσωρινά ενόψει των νέων προσδοκιών. Το να παραμείνετε συνεπείς απέναντι σε μια ολοένα και πιο απαιτητική συμπεριφορά είναι το κλειδί της επιτυχίας σε αυτό το πρώιμο στάδιο.
Με επιμονή και συνέπεια, η αρχική σκληρή δουλειά συχνά αποδίδει καρπούς και βελτιώνει τη συμπεριφορά και τις σχέσεις.
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Τα προβιοτικά θεραπεύουν τις νευροψυχιατρικές διαταραχές
Χρήσιμες πληροφορίες για την κατάθλιψη
Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή
Ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας
Διαταραχή ελαττωματικής προσοχής και κινητικότητας
Είναι αποτελεσματική η τιμωρία στα παιδιά;
Πώς αντιμετωπίζεται η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής
