Υποθερμία

Υποθερμία είναι όταν η κεντρική θερμοκρασία πέφτει κάτω από 35^οC

Υποθερμία, ICD-10 T68 είναι μια κατάσταση κατά την οποία η κεντρική θερμοκρασία (ορθό, τύμπανο, οισοφάγος) πέφτει κάτω από αυτή που απαιτείται για τον κανονική μεταβολισμό και τις λειτουργίες του σώματος, δηλαδή κάτω από 35,0 ° C.

Μπορεί να περάσουν αρκετές ώρες ή ημέρες μέχρι να εμφανισθεί.

Ενώ η θερμοκρασία του σώματος πέφτει, όλα τα οργανικά συστήματα επηρεάζονται: η εγκεφαλική ροή αίματος μειώνεται και ο μεταβολικός ρυθμός ελαττώνεται ραγδαία.

Ασθενείς που έμειναν 45 λεπτά βυθισμένοι σε πολύ κρύο νερό κι ενώ έδειχναν νεκροί μπόρεσαν να ανανήψουν. 

Η θερμοκρασία του σώματος συνήθως διατηρείται από 36,5 έως 37,5 ° C μέσω της ομοιόστασης ή της θερμορύθμισης. Αν ένα άτομο έχει εκτεθεί στο κρύο, και οι εσωτερικοί μηχανισμοί του δεν μπορούν να αναπληρώσουν τη θερμότητα που χάνεται, η θερμοκρασία του σώματος πέφτει. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε υπερβολικό κρύο ή προβλήματα υγείας που μειώνουν την ικανότητα ενός ατόμου να παράγει θερμότητα.

Η θεραπεία της ήπιας υποθερμίας περιλαμβάνει ζεστά ποτά, ζεστά ρούχα και δραστηριότητα. Σε άτομα με μέτρια υποθερμία ελαχιστοποίηση της κίνηση συνιστάται μαζί με κουβέρτες θέρμανσης και θερμαινόμενα ενδοφλέβια υγρά. Σε σοβαρή υποθερμία η εξωσωματική ή καρδιοπνευμονική παράκαμψη μπορεί να είναι χρήσιμες. Σε εκείνους που δεν έχουν ζωτικά σημεία καρδιοπνευμονική ανάνηψη (CPR) ενδείκνυται σε συνδυασμό με τα παραπάνω μέτρα. Σε εκείνους των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει η επαναθέρμανση συνεχίζεται έως ότου η θερμοκρασία γίνει μεγαλύτερη από 32 ° C.

Τα αίτια της υποθερμίας

Η υποθερμία προκαλείται από τη χαμηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος, τους υγρούς και ψυχρούς ανέμους ή από την πολύωρη παραμονή στο νερό ή σε υποθερμαινόμενα δωμάτια. Η επικίνδυνη υποθερμία δεν είναι απαραίτητο να συμβαίνει σε θερμοκρασίες παγωνιάς. Τα ηλικιωμένα άτομα, για παράδειγμα, μπορεί να πάθουν υποθερμία και σε θερμοκρασίες άνω των 0^oC. Η παρατεταμένη παραμονή στο ψύχος μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή, επειδή μειώνει τη θερμοκρασία του σώματος με ή χωρίς κρυοπαγήματα.

Άρα αίτια υποθερμίας είναι:

Η ελαττωμένη παραγωγή θερμότητα

Η αυξημένη απώλεια θερμότητας και η ελαττωματική θερμορύθμιση

Ταξινόμηση υποθερμίας

Σημεία και συμπτώματα υποθερμίας

• Ήπια υποθερμία (34-35^οC)
  
• Ληθαργικότητα
  
• Ήπια σύγχυση
  
• Φρίκια
  
• Ασυνέργεια κινήσεων
  
• Μείωση σφυγμών και αρτηριακής πίεσης
  
• Περιφερική αγγειοσύσπαση
  

Μέτρια υποθερμία (30-34^οC)

• Παραλήρημα
  
• Βραδυκαρδία
  
• Υπόταση
  
• Υποαερισμός
  
• Κυάνωση
  
• Αρρυθμίες
  
• Ημικώμα και κώμα
  
• Μυϊκή δυσκαμψία
  
• Γενικευμένο οίδημα
  
• Μειωμένα αντανακλαστικά
  

Βαριά υποθερμία (<30^οC)

• Πολύ κρύο δέρμα
  
• Ακαμψία
  
• Άπνοια
  
• Απουσία σφυγμού, κοιλιακή μαρμαρυγή ή ασυστολία
  
• Απουσία αντανακλαστικών
  
• Καμία αντίδραση σε ερεθίσματα
  
• Καθηλωμένες κόρες

Παράγοντες κινδύνου για υποθερμία

• Υποσιτισμός
  
• Εμβάπτιση σε κρύο νερό
  
• Άστεγοι
  
• Υπαίθρια εργασία
  
• Ατύχημα
  
• Κατανάλωση αλκοόλ
  
• Φαρμακευτική δηλητηρίαση με βαρβιτουρικά, φαινοθειαζίνες, κυκλικά αντικαταθλιπτικά, παρασυμπαθυτικολυτικά, βενζοδιαζεπίνες, ναρκωτικά)
  
• Ενδοκρινοπάθειες, όπως υποθυρεοειδισμός, ανεπάρκεια υπόφυσης, ανεπάρκεια επινεφριδίων, υπογλυκαιμία.
  
• Δυσλειτουργία ΚΝΣ και του υποθαλάμου
  
• Σηψαιμία
  
• Καρδιοαγγειακές παθήσεις
  
• Βρογχοπνευμονία
  
• Ηπατική ανεπάρκεια
  
• Ουραιμία
  
• Εκτεταμένη δερματική νόσος
  
• Εκτεταμένες απώλειες υγρών.
  

Διαφορική διάγνωση υποθερμίας

• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Τοξίκωση
• Υπερβολική δόση φαρμάκων
• Επιπλοκές διαβήτη, υποθυρεοειδισμού και ανεπάρκειας της υπόφυσης

Διάγνωση υποθερμίας

• Αέρια αρτηριακού αίματος
• Γενική αίματος και αιμοπετάλια
• Τοξικολογικός έλεγχος
• Ηλεκτρολύτες ορού
• Χρόνος προθρομβίνης
• Χρόνος μερικής θρομβοπλαστίνης
• Επίπεδα ινωδογόνου
• Ουρία και κρεατινίνη
• Γλυκόζη
• Αμυλάση
• Δοκιμασίες ηπατικής λειτουργίας
• Μέτρηση θερμοκρασίας με ειδικά θερμόμετρα που μπορούν να καταγράφουν χαμηλές θερμοκρασίες, κεντρικές θερμοκρασίες. Τα κοινά θερμόμετρα δεν χρησιμοποιούνται.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα για μείωση του φλεβοκομβικού ρυθμού, ανύψωση του κύματος Τ, επιμήκυνση του διαστήματος QT, υποθερμικά κύματα J ( κύματα Osbum) που χαρακτηρίζονται από διαταραχές του συμπλέγματος QRS και του διαστήματος ST.
• Δοκιμασίες λειτουργίες του θυρεοειδούς και της υπόφυσης.
• Ακτινογραφίες της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, του θώρακος, της κοιλίας.
• Το ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στο κρύο καθιστά τη διάγνωση προφανή.
• Μπορεί να απαιτηθεί triplex καρδιάς λόγω διάτασης των καρδιακών κοιλοτήτων και πνευμονικού οιδήματος.

Θεραπεία υποθερμίας

Γενικά μέτρα

• Διατήρηση ζωτικών σημείων με εξασφάλιση αναπνοής, διασωλήνωση αν απαιτείται, χορήγηση θερμού, υγροποιημένου οξυγόνου και διόρθωση της μεταβολικής οξέωσης.
• Επαναθέρμανση με ρυθμό 0,5-2^οC ανά ώρα. Ο ταχύτερος ρυθμός διόρθωσης της υποθερμίας μπορεί να προκαλέσει κοιλιακή μαρμαρυγή και υπογκαιμική καταπληξία.

• Σε όλους τους ασθενείς γίνεται αφαίρεση των βρεγμένων ρούχων, προστασία από την απώλεια θερμότητας και τον ψυχρό αέρα, διατήρηση της οριζόντιας θέσης και παρακολούθηση της κεντρικής θερμοκρασίας και του καρδιακού ρυθμού.
• Σε ήπια υποθερμία γίνεται παθητική επαναθέρμανση με ζεστές κουβέρτες ή ρούχα, ενδοφλέβια χορήγηση θερμών υγρών (45^οC) και χορηγούνται ζεστά υγρά από το στόμα σε ασθενείς που είναι σε πλήρη εγρήγορση.
• Σε μέτρια υποθερμία γίνεται ενεργητική εξωτερική επαναθέρμανση με θερμαινόμενες κουβέρτες, θερμαινόμενα μαξιλάρια, πηγές θερμότητας με ακτινοβολία και κουβέρτες με οινόπνευμα που κυκλοφορεί.
• Σε βαριά υποθερμία γίνεται ενεργητική εσωτερική κεντρική επαναθέρμανση με περιτοναϊκή διάλυση, γαστρεντερικές πλύσεις, υποκλυσμούς και πλύσεις ουροδόχου κύστεως με θερμά υγρά, χορηγείται θερμό και υγρό οξυγόνο, γίνονται πλύσεις θωρακικής κοιλότητας και εξωσωματική επαναθέρμανση του αίματος.
• Σε καρδιακές αρρυθμίες:
  

Σε κολπική μαρμαρυγή ή φλεβοκομβική βραδυκαρδία οι ασθενείς επανακτούν τον φυσιολογικό ρυθμό με την επαναθέρμανση.

Σε παροδικές κοιλιακές αρρυθμίες δεν χρειάζεται αντιμετώπιση και αν χρειαστεί χρησιμοποιείται βρετύλιο.

Αν χρειαστεί βηματοδότης τοποθετείται εξωτερικός

• Σε βακτηριδιακές λοιμώξεις και σηψαιμία:
  

Σε βρέφη γίνεται άμεση έναρξη εμπειρικής θεραπείας μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα καλλιεργειών,

Σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες τα αντιβιοτικά ξεκινούν μετά τα αποτελέσματα των καλλιεργειών.

• Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη μετακίνηση και μεταφορά ασθενών. Συνιστάται κλινοστατισμός, γιατί λόγω ψύχους η καρδιά είναι ευερέθιστη κι επιρρεπής στις αρρυθμίες.
  

• Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην υποθερμία
  

Σε σηψαιμία ή βακτηριακή λοίμωξη αντιβιοτικά

Σε κοιλιακή μαρμαρυγή βερτύλιο 5mg

Χορηγείται θειϊκό μαγνήσιο 100mg/Kg

Σε υπογλυκαιμία χορηγείται ενδοφλέβια γλυκόζη

Μερικοί χορηγούν κορτικοστερεοειδή

Για την οξέωση χορηγείται διττανθρακικό νάτριο

Ο φυσιολογικός όρος είναι το υγρό εκλογής για τα ενδοφλέβια χορηγούμενα υγρά

Πρέπει να αποφεύγεται η προκαϊναμίδη και τα αγγειοσυσπαστικά λόγω της αρρυθμιογόνου δράσης τους και του βραδέος μεταβολισμού. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται το γαλακτικό διάλυμα Ringer λόγω ελαττωμένου μεταβολισμού γαλακτικών.

• Στην οξεία φάση πρέπει να γίνεται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος για τους ηλεκτρολύτες και την γλυκόζη, συνεχής παρακολούθηση της καρδιακής λειτουργίας, της αποβολής των ούρων, της θερμοκρασίας και ταν αερίων αρτηριακού αίματος.
• Προσοχή σχετιζόμενες καταστάσεις με την υποθερμία είναι ο υποθυρεοειδισμός, η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η ανεπάρκεια της υπόφυσης, η ουραιμία, η νόσος του Addison, η κετοξέωση, η αναπνευστική λοίμωξη, η σηψαιμία, η κρανιοεγκεφαλική κάκωση και οι όγκοι , αλλά και ο διαβήτης.
  

Τα βρέφη έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποθερμίας λόγω της περιορισμένης τους ικανότητας να παράγουν θερμότητα όταν βρεθούν σε ψυχρό περιβάλλον, ιδιαίτερα τις πρώτες 12 ώρες ζωής τους γι΄αυτό και τοποθετούνται κάτω από πηγές θερμότητας με ακτινοβολία και σκουπίζεται το αμνιακό υγρό. Άλλωστε η θερμοκρασία ενός παιδιού πέφτει γρηγορότερα από ενός ενήλικα όταν εμβαπτίζεται σε κρύο νερό και αυτό αυξάνει την ανοχή στις καρδιακές αρρυθμίες.

Οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλό ρυθμό μεταβολισμού και δυσκολεύονται να διατηρήσουν την κανονική θερμοκρασία του σώματος όταν η θερμοκρασία το περιβάλλοντος πέσει κάτω από 18^οC. Οι ηλικιωμένοι, επίσης δεν έχουν την ικανότητα διάκρισης των μεταβολών της θερμοκρασίας. Τέλος, οι ηλικιωμένοι έχουν πολλά συνοδά νοσήματα που ελαττώνουν ή καταργούν την θερμορύθμιση.

Επιπλοκές υποθερμίας

Τα υγιή άτομα αναρρώνουν πλήρως. Το ποσοστό θνησιμότητας σε υγιή άτομα είναι κάτω από 5%, ενώ σε υποκείμενη πάθηση πάνω από 50%.

• Αρρυθμίες
  
• Δευτεροπαθής υπόταση λόγω της μεγάλης αγγειοδιαστολής κατά την επαναθέρμανση
  
• Πνευμονία από εισρόφηση και βρογχοπνευμονία
  
• Πνευμονικό οίδημα
  
• Παγκρεατίτιδα
  
• Περιτονίτιδα
  
• Γαστρεντερική αιμορραγία
  
• Οξεία σωληναριακή νέκρωση
  
• Ενδοαγγειακές θρομβώσεις
  
• Μεταβολική οξέωση
  
• Γάγγραινα των άκρων
  

Πρόληψη και αποφυγή υποθερμίας

• Αν οφείλεται σε ανεπαρκή ρουχισμό ή στέγαση παραπέμψτε τους ανθρώπους στις κοινωνικές υπηρεσίες
  
• Απαιτείται κατάλληλος ρουχισμός σε κρύο καιρό με προστασία κεφαλής, χεριών και ποδιών
  
• Σε οδοιπορία ή αναρρίχηση σε ψυχρό κλίμα πρέπει να υπάρχουν σάκοι επιβίωσης με κουβέρτες αν κάποιος τραυματιστεί στο κρύο
  
• Αποφυγή λήψης αλκοόλ στο κρύο. Το αλκοόλ και τη καφεΐνη επιταχύνουν την απώλεια θερμότητας
  
• Λήψη ζεστών υγρών σε κρύο
  
• Καλή θέρμανση στο σπίτι
  
• Έλεγχος των φαρμάκων που προδιαθέτουν σε υποθερμία (νευροληπτικά, καταπραϋντικά, υπνωτικά, ηρεμιστικά κ. ά)

Πολλά ζώα πλην του ανθρώπου συχνά έχουν υποθερμία κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης. Οι αρκούδες νερού και οι μικροσκοπικοί πολυκύτταροι οργανισμοί, μπορεί να επιβιώσουν σε χαμηλές θερμοκρασίες με την αντικατάσταση του μεγαλύτερου μέρους των εσωτερικών υδάτων τους με σάκχαρα τρεχαλόζης, αποτρέποντας την κρυστάλλωση των μεμβρανών των κυττάρων.

Διαβάστε, επίσης,

Κάκωση νωτιαίου μυελού

Τεχνητό κώμα

Φλεβοκομβική βραδυκαρδία

Πνιγμός

Μελατονίνη

Σάκχαρο αίματος

Νευρογενής ανορεξία

Κρυοπαγήματα

Θυρεοειδικές παθήσεις

Εγκεφαλικός θάνατος

Μυοκαρδίτιδα

Εναλλακτικές πηγές θέρμανσης

Οι βιταμίνες που πρέπει να παίρνετε το χειμώνα

Γάντια αφής για τον χειμώνα

Σεξ στο κρύο

Καυτό σώμα

Απολαύστε το κρύο

Η χειρότερη ημέρα της εβδομάδας για την καρδιά σας

Τι πρέπει να προσέξουν όσοι βουτήξουν στα παγωμένα νερά

www.emedi.gr