Χρήσιμες πληροφορίες για τα τεστ που δείχνουν την πρόγνωση του καρκίνου
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Ένας προγνωστικός παράγοντας ή ένα προγνωστικό τεστ είναι κάθε διαθέσιμη μέτρηση όταν γίνεται η διάγνωση που σχετίζεται με το διάστημα που είναι ελεύθερο νόσου ή τη συνολική επιβίωση χωρίς να γίνει θεραπεία και με τη φυσική ιστορία εξέλιξης της νόσου.
Προβλεπτικός παράγοντας είναι κάθε διαθέσιμη μέτρηση όταν στον καρκίνο δίνεται θεραπεία και θέλουμε να δούμε τα αποτελέσματά της.
Ένας προγνωστικός δείκτης θα πρέπει να είναι προσβάσιμος, να γίνεται με σύγχρονη και διεθνώς διαθέσιμη τεχνολογία, να ελέγχεται με συγκεκριμένη μεθοδολογία και να είναι ανεξάρτητος από άλλους προγνωστικούς δείκτες. Θα πρέπει να προβλέπει ένα μεγάλο εύρος κλινικών εξελίξεων και να μπορεί να εκτιμήσει ένα συγκεκριμένο πληθυσμό ασθενών που θα θεραπευθούν.
Οι προγνωστικοί παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με τον ασθενή ή με τα χαρακτηριστικά του όγκου. Στη συνέχεια η θεραπεία θα εξαρτηθεί από αυτούς τους προγνωστικούς παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή, τον όγκο, αλλά και από το περιβάλλον του ασθενούς το οποίο τον στηρίζει.
Νέοι και πιο ειδικοί παράγοντες που γίνονται με μοριακές τεχνικές προσφέρονται για την πρόγνωση.
Οι προγνωστικοί παράγοντες στον καρκίνο που σχετίζονται με τον ασθενή
–Κοινωνικοοικονομική κατάσταση: Μια χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση, λόγω καθυστερημένης διάγνωσης και μη πρόσβασης σε νέες εξατομικευμένες θεραπείες.
–Γενική κατάσταση (Performance Status): Η γενική κατάσταση είναι ισχυρός προγνωστικός δείκτης σε πολλούς τύπους καρκίνου. Ασθενείς με κακή γενική κατάσταση έχουν χειρότερη πρόγνωση ανεξάρτητα από τη θεραπεία που θα λάβουν για τον καρκίνο.
–Ηλικία: Σε πολλούς τύπους καρκίνου (π.χ καρκίνος του μαστού), η μικρότερη ηλικία μεταφράζεται σε χειρότερη πρόγνωση. Παρά ταύτα, αυτό δεν είναι απόλυτο και η ηλικία δεν θεωρείται πλέον ισχυρός προγνωστικός παράγοντας.
–Διατροφική κατάσταση: Ένα υψηλός δείκτης μάζας σώματος σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση σε πολλούς τύπους καρκίνου (καρκίνος μαστού, καρκίνος παχέος εντέρου).
-Φυσική δραστηριότητα: Η αυξημένη φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με καλύτερη πρόγνωση. Η μέτριας έντασης άσκησης, όπως το γρήγορο περπάτημα συνδέεται και με μικρότερο κίνδυνο θανάτου. Η ενθάρρυνση των καρκινοπαθών να αυξήσουν τη φυσική τους δραστηριότητα μετά τη διάγνωση του καρκίνου, ιδίως στον καρκίνο του μαστού είναι ευεργετική όχι μόνο για την καλύτερη πρόγνωση του καρκίνου, αλλά και για τη συνολική υγεία του ασθενούς.
–Συνοδά νοσήματα: Τα συνοδά νοσήματα είναι ένας σημαντικός προγνωστικός παράγοντας. Tα συνοδά νοσήματα επηρεάζουν και την θεραπεία και την πρόγνωση. Ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και η υπερινσουλιναιμία και το σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη σχετίζονται με χειρότερη πρόγνωση σε ειδικούς τύπους καρκίνου.
–Κάπνισμα: Σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, το κάπνισμα έχει αρνητική προγνωστική επίδρασης. Ασθενείς με πρώιμο καρκίνο του πνεύμονα που δεν κάπνισαν ποτέ έχουν καλύτερα ποσοστά επιβίωσης από τους καπνιστές με ιστορικό καπνίσματος περισσότερο ή ίσο με 20 pack-years.
–Ανοσοποιητικό σύστημα: Σε ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια, όπως σε μόλυνση με τον ιό HIV η πρόγνωση για το Hodgkin λέμφωμα, τον καρκίνο πνεύμονα, τον καρκίνο του λάρυγγα και τον καρκίνο του προστάτη είναι χειρότερη. Επίσης, σε ασθενείς που παίρνουν ανοσοκατασταλτικά για μεταμόσχευση οργάνων είναι χειρότερη η πρόγνωση.
Αναιμία: Η αναιμία είναι αρνητικός προγνωστικός παράγοντας στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, και στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, αλλά και σε άλλους καρκίνους, λόγω του κεντρικού της ρόλου στην υποξία του όγκου.
Οι προγνωστικοί παράγοντες για τον καρκίνο που σχετίζονται με τον όγκο
Ιστολογία: Η ιστολογία του όγκου σχετίζεται με την πρόγνωση. Συγκεκριμένοι όγκοι, όπως ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο αναπλαστικός καρκίνος του θυρεοειδούς κ.ά έχουν χειρότερη πρόγνωση από άλλους όγκους, όπως το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα του δέρματος. Επίσης ο βαθμός διαφοροποίησης επηρεάζει την πρόγνωση και οι καλά διαφοροποιημένοι όγκοι έχουν καλύτερη πρόγνωση από τους αδιαφοροποίητους (π.χ καρκίνος προστάτη).
Σταδοποίηση όγκου- ΤΝΜ σταδιοποίηση: Η ταξινόμηση ΤΝΜ περιγράφει την ανατομική έκταση του καρκίνου και η πρόγνωση σχετίζεται με την έκταση του όγκου στο πρωτοπαθές σημείο (Tumor), την παρουσία ή την απουσία μεταστάσεων στους περιοχικούς λεμφαδένες (Nodes) και την παρουσία ή όχι απομακρυσμένης μετάστασης (Metastasis). Οι μεγαλύτεροι όγκοι, οι περισσότεροι διηθημένοι λεμφαδένες και η παρουσία απομακρυσμένης μετάστασης δείχνουν χειρότερη πρόγνωση.
Καρκινικοί δείκτες ορού: Πολλοί δείκτες ορού χρησιμοποιούνται για την πρόγνωση αιματολογικών και συμπαγών όγκων, όπως η λευκωματίνη, η γαλακτική δεϋδρογενάση, το CD23, η β2 μικροσφαιρίνη, η κινάση θυμιδίνης, ο υποδοχέας της ιντερλευκίνης 6, το καρκινοεμβρυϊκό αντγόνο (CEA), η β χοριακή γοναδοτροπίνη (βHCG), η α-φετοπρωτεϊνη (AFP).
–Καρκίνος μαστού
- Οι ορμονικοί υποδοχείς ER & PR δεν θεωρούνται προγνωστικοί παράγοντες, αν και πολλοί τους συνδέουν με καλύτερη πρόγνωση.
- Το DNA, η φάση S και άλλοι κυτταρομετρικοί δείκτες πολλαπλασιασμού χρησιμοποιούνται, μερικές φορές, ως προγνωστικοί παράγοντες.
- Η μέτρηση του Ki67, της κυκλινης D, της κυκλίνης Ε, του p27, p21, της κινάσης θυμιδίνης, της τοποϊσομεράσης ΙΙ και άλλων δεικτών πολλαπλασιασμού χρησιμοποιούνται από κάποιους, ως προγνωστικοί δείκτες.
- Η χρήση του HER2 σαν προγνωστικός δείκτη δεν συνιστάται. Βέβαια, η έκφραση του HER2 πρέπει να εκτιμάται σε κάθε διηθητικό καρκίνο του μαστού κατά τη διάγνωση και κατά την υποτροπή για να επιλεγεί η προσθήκη ή όχι trastuzumab.
- uPA/PAI-I (Urokinase-type Plasminogen Activator and Plasminogen Activator Inhibitor Type-1 mRNA) που μετρείται με ELISA σε 300 mg φρέσκου ή κατεψυγμένου ιστού από καρκίνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της πρόγνωσης σε νεοδιαγνωσθέντα καρκίνο του μαστού με αρνητικούς λεμφαδένες. Οι χαμηλές τιμές και των 2 δεικτών σημαίνουν μικρό κίνδυνο για υποτροπή, ειδικά σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς που παίρνουν συμπληρωματική ορμονοθεραπεία, οπότε δεν απαιτείται να πάρουν χημειοθεραπεία, γιατί δεν θα τους προσφέρει κανένα όφελος. Σε υψηλά επίπεδα uPA και PAI-I υπάρχει μεγάλος κίνδυνος υποτροπής και η συμπληρωματική χημειοθεραπεία με CMF-cyclophosphamide, methotrexate, & 5-fluorouracil (CMF) θεωρείται ότι προσφέρει όφελος.
-Κολοορθικός καρκίνος
- Το CEA μπορεί να προσδιοριστεί στον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένα καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο-CEA μεγαλύτερο από 5 mg/mL μπορεί να σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση, αλλά δεν είναι αξιόπιστος δείκτης για να επιλεγεί το είδος της θεραπείας.
- Το DNA, η φάση S και άλλοι κυτταρομετρικοί δείκτες πολλαπλασιασμού χρησιμοποιούνται, μερικές φορές, ως προγνωστικοί παράγοντες.
- Η έκφραση του p53 ή η μετάλλαξη για προσυμπτωματικό έλεγχο, διάγνωση, σταδιοποίηση, εκτίμηση της επιβίωσης ή παρακολούθηση των ασθενών χρησιμοποιείται από κάποιους.
- Η χρήση του ογκογονιδίου ras χρησιμοποιείται από ορισμένους για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, την διάγνωση, την σταδιοποίηση, την εκτίμηση της επιβίωσης ή την παρακολούθηση των ασθενών.
- Η θυμιδιλική κινάση, η θυμιδιλική φωσφορυλάση και η διυδροπυριμιδινική δεϋδρογενάση χρησιμοποιούνται από ορισμένους σαν προγνωστικοί παράγοντες.
- Η μικροδορυφορική αστάθεια με PCR χρησιμοποιείται από ορισμένους για την εκτίμηση της πρόγνωσης και της ανταπόκρισης στην θεραπεία με 5-FU.
- Η απώλεια της ετεροζυγωτίας στο μακρύ σκέλος του χρωμοσώματος 18 (18q) ή ο προσδιορισμός της DCC πρωτεϊνης με ανοσοϊσοχημεία χρησιμοποιείται από ορισμένους για εκτίμηση της πρόγνωσης του χειρουργημένου καρκίνου του παχέος εντέρου.
-Καρκίνος όρχεος
- Σεμίνωμα (όλα τα ακόλουθα)
Καλή πρόγνωση: Φυσιολογική AFP, οποιαδήποτε βHCG, οποιαδήποτε LDH και όχι μη πνευμονική σπλαχνική μεταστατική νόσος.
Μέτρια πρόγνωση: Φυσιολογική AFP, οποιαδήποτε βHCG, οποιαδήποτε LDH και ναι μη πνευμονική σπλαχνική μεταστατική νόσος.
- Μη σεμινωματώδης όγκος (όλα τα ακόλουθα)
Καλή πρόγνωση: AFP< 1000ng/ml, οποιαδήποτε βHCG<1000 IU/l, LDH < 1,5 και όχι μη πνευμονική σπλαχνική μεταστατική νόσος και όχι πρωτοπαθής μεσοθωρακική νόσος.
Ενδιάμεση πρόγνωση: AFP 1000-10.000 ng/ml, βHC 5000-50.000 IU/l, LDH 1,5-10 ULN και όχι μη πνευμονική σπλαχνική μεταστατική νόσος και όχι πρωτοπαθής μεσοθωρακική νόσος.
Φτωχή πρόγνωση: AFP > 10.000 ng/ml, οποιαδήποτε βHC > 50.000 IU/l, > 10 ULN και ναι μη πνευμονική σπλαχνική μεταστατική νόσος και ναι πρωτοπαθής μεσοθωρακική νόσος.
-Πολλαπλούν μυέλωμα
β2 μικροσφαιρίνη, CRP, LDH, λευκωματίνη ορού
Ομάδα Ι: β2 μικροσφαιρίνη < 3,5 mg/L και λευκωματίνη ορού > 3,5 g/dl
Ομάδα ΙΙ: β2 μικροσφαιρίνη 3,5-5,5 mg/L και λευκωματίνη ορού > 3,5 g/dl
Ομάδα ΙΙΙ: β2 μικροσφαιρίνη > 5,5 mg/L
Η κυτταρογενετική με καρυότυπο ή ανάλυση FISH γίνεται για ανωμαλίες del (23), t(4;14) και del(17p) που σχετίζονται με φτωχότερη επιβίωση.
Οι μοριακοί βιοδείκτες του καρκίνου
Πολλοί βιολογικοί μοριακοί δείκτες χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της πρόγνωσης σε πολλούς όγκους. Αυτοί οι μοριακοί δείκτες μπορεί να είναι στοιχεία του κυττάρου (μεμβράνες, κυτταρόπλασμα, πυρήνας) και μπορούν να προσδιοριστούν με διάφορες μεθόδους (ανοστοϊστοχημεία, PCR, γονιδιωματικά). Χρησιμοποιούνται τόσο για την εκτίμηση της πρόγνωσης, όσο και για την εξατομικευμένη θεραπεία (ER, PR, Her2-neu υπερέκφραση).
To μοριακό προφίλ του όγκου δίνει σημαντικές πληροφορίες για την πρόγνωση, αλλά και για τη θεραπεία του καρκίνου και μπορεί έτσι να αποφευχθούν περιττές θεραπείες που μπορεί να επιδεινώσουν τη νόσο.
Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για τον καρκίνο, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου
Η ζωή είναι πολύτιμη.
Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Γιατί η γονιδιακή θεραπεία είναι η απόλυτη θεραπεία του καρκίνου
Η λήψη νουκλεϊνικών οξέων από δείγματα ιστών
Βιολογική θεραπεία του καρκίνου
Προγνωστικός παράγοντας για τον καρκίνο μαστού
Γονιδιακή εξατομικευμένη θεραπεία για τον καρκίνο
Γιατί τα χημειοθεραπευτικά δεν λειτουργούν
Στοχευμένη θεραπεία για τον καρκίνο
Η χρήση του καρυότυπου στην ογκολογία
Διαγνωστικά τεστ του ανθρώπινου γονιδιώματος
Η μεγάλη υπόθεση για τη θεραπεία του καρκίνου
Τα ελπιδοφόρα μηνύματα στην Ογκολογία
Εξατομικευμένη θεραπεία για τον καρκίνο μαστού
Θεραπεία του καρκίνου εξατομικευμένα
Ελεύθερα κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα
Κλίμακες Σταδιοποίησης Ασθενούς
Μοριακή ανάλυση στον καρκίνο εντέρου
